Astra

Astra

Deel 1 – D’r sjlaag

De beum raeste mit de kroeëne in ’t sjwats van de naat. De sjruuch sjtrieële de sjtem. D’r wink wurpt ziech óp. De tek hoake inee. D’r busj sjoenkelt. Lanksaam. Flot. Boese d’r busj sjteet inne boom. Heë danst vuur ziech alling. D’r wink bloast heller. Inne sjtorm roast durch d’r busj. Tek braeche. Sjtem krache. Urjens vilt inne boom. D’r boom boese d’r busj beugt ziech, mar vilt nit. D’r boom alling, sjterker wie d’r busj. Wólke drieve wild durch de loeët. Oes-ee-jedraeve, ummer mieë aofe plaadzje. D’r mond is ummer langer tse zieë. Heë sjteet tusje e paar sjtere. Lanksaam sjuuft heë vuur inne van de sjtere. Óp ee moal inne dondersjlaag. E lit sjiengt óp de eëd. Zonnekloar midde óp d’r daag. Da is ’t sjtil. D’r wink is joa ligke. D’r busj is inne hoof tek en umjevalle sjtem. Alling d’r boom sjteet doa nog. D’r boom alling. In de kroeën sjiengt lit. ’t Lit beweëgt ziech. ’t Zunt fiejoere. Ze klömme eraaf en sjpringe óppen eëd.
‘Astra!’ róffe ze.
Ze róffe durchee en bloaze ziech in ’t jezich.
‘Astra-leef, Astra-jónk, Astra-jroeës, Astra-aod, Astra-kling, Astra-zing, Astra-kling!’
Ze laache en danse rónk d’r boom.
‘Astra!’
D’r Astra-aod sjtikt ing hank óp. Heë ruft nog ins hel.
‘Astra!’
Heë jeet neëver d’r boom sjtoa.
‘Komt hei vuur d’r boom sjtoa.’
Mit ing hank maat heë inne haove tsirkel. Heë sjtriecht ziech durch d’r broenge baad. De angere Astra’s dunt hem noa. Hönne baad is nit zoeë lank, umdat ze nog nit zoeë aod zunt. De Astra’s-leef en de Astra’s-jónk hant jinne baad. De Astra’s-leef sjtrieche ziech durch ’t lank broen hoar. De Astra’s-jónk jeuche ziech an de naas. D’r Astra-aod wiest noa d’r boom.
‘D’r boom is ós heem. D’r boom, ózze boom. Sjterker wie d’r sjtorm. Sjterker wie d’r busj. Vier kome van d’r sjteër mit ’t lit dat sjterker is wie d’r mond. Wie d’r mond vuur ós wool sjuve, is ’t lit oes-jebraoche. Vier zint mitjevloage. ’t Lit, sjterker wie d’r mond. Noa d’r boom sjterker, wie d’r sjtorm. Astra, sjterevólk!’
D’r Astra-aod sjtikt de erm in de loeët. De angere Astra’s dunt hem noa.
‘Astra, sjterevólk!’
D’r Astra-aod bloast vuur ziech oes. De angere Astra’s bloaze ziech in ’t jezich en laache.
‘Wen de eëd sjlieëft sjenkt ózze sjteër hem lit. Losse vier mit de eëd mitsjloffe.’
De Astra’s sjtrekke ziech lankoes óppen eëd. Ze dunt de oge tsouw. Da kunt Astra-jónk reët en kruuft óp heng en vus noa ‘t Astra-leef. Heë sjokkelt an heur.
‘Astra-leef,’ fluustert heë. ‘Astra-leef, sjliefs te?’
‘Joa, iech sjlof. Dat zies te doch.’
‘Iech huur diech doch.’
‘Iech moel in d’r sjlof.’
‘Doe moels mit miech.’
‘Joa en wat wils te?’
Astra-leef kunt reët.
‘Sssjt,’ zeët d’r Astra-jónk, ‘de angere darve nuuks hure.’
‘Woarum nit?’
Òch ’t Astra-leef fluustert noen. D’r Astra-jónk kruuft nog jet kótterbij.
‘Iech wool nog ins effe zoeë doeë.’
Heë bloast effe in ’t jezich van ’t Astra-leef.
‘Astad-jónk, vier hant ós doch jejrust. Jraad in d’r krink, vuur ’t sjloffe joa.’
‘Mar iech wool ’t bij diech jet langer, iech wool ’t bij diech jet kótter…’
‘Wie kunste d’rbij?’
‘Iech wees ’t nit. Hei is dat ópins ezoeë.’
‘Joa, ’t woar óch inne helle sjlaag dis naat. Dat mós bij diech jet los-jemaad han.’
‘Bij diech da?’
‘Astra-jónk jank sjloffe. Doe bis…’
‘Tse jónk?’
‘t Astra-leef bloast hem flot in zie jezich.
‘Jank sjloffe.’
D’r Astra-jonk bloast flot e paar kier hingeree tseruk. ’t Astra-leef lekt ziech werm óppen eëd. Heë kruuft tseruk noa zieng plaatsj. Astra-jroeës kunt effe mit d’r kop reët. Heë hat al jehoeëd. Óch heë bloast ins en lekt ziech da werm.

Deel 2 – Röcheleer

Ónger de tek kruuft ing fiejoer króm jeboage. De hoed bedekt mit vratsele. Ing naas wie e verke. An de vingere lang neël. Lank jrauw hoar. Heë dabt ziech en röchelt.
‘Wat woar dat!’
Heë sjtrómpelt e paar sjritte noa de Astra’s. Mit ing hank veëgt heë ziech d’r mónk aaf.
‘Wat is dat? Jet um tse aese?’
Nog deper bukt heë ziech en ruucht.
‘Nae, dat is vleesj. Nuuks vuur miech.’
Heë deed e paar sjritte tseruk.
‘Wat woar dat, wat is dat? Wat is passeerd? Wat inne sjlaag! Tek en beum ligke óppen eëd. Miene sjtroech!’
Wild drieënt heë ziech um en leuft noa de tek óppen eëd.
‘Miene sjtroech!’
E paar tek trukt heë voet.
‘Miene sjtroech! Zits iech jemuutlieg in mieng höal en da óp eemoal sjokkelt de eëd. D’r drek vilt miech óp d’r kop. Inne sjlaag. D’r jank van de höal vilt tsouw. Koeët iech werm jrave um eroes tse kómme.’
Mit alle tswai de heng dabt heë ziech.
‘Joarelang woeën iech hei ónger miene sjtroech. Miene sjnuutssjtroech, woa zoeng lekkere sjnuutsböl aawase. Wie iech hei vuur de ieëtsjte kieër koam, daat iech, Röcheleer hei blief iech woeëne. Werm ónger de eëd en ’t aese vuur de höal. Mienne sjtroech!’
Heë trukt werm tek voet. Da drieënt heë ziech um en wiest noa de sjloffende Astra’s.
‘Kuns te an miene sjtroech, kunste an mie aese. Uur zut dat sjood, hei zoeë hel óppen eëd tse valle. Wie durft uur!’
D’r Röcheleer zetst ziech óp de kneie en kiekt ónger jet tek durch.
‘Iech zien d’r sjtroech. Heë is nog jans!’
He pakt de tek voet. De letste tek vuurzichtieg.
‘Miene sjnuutssjtroech,’ röchelt heë fluusterend. ‘Iech jon sjloffe.’
Vuurdat e noa de höal kruuft, kiekt e nog eemoal noa de Astra’s.
‘Uuch krien iech nog wal, raest uuch mar jód oes.’
De Astra’s ligke nog ummer eëve rui-ieg óppen ruk. Hönne sjteer sjteet kling an d’r himmel. D’r mond sjiengt e sjtuk wieër. De eëd raest in de naat. D’r wink is nit mieë wie inne zuet. De bleer van d’r boom beweëje ziech kóm. Oes de höal van d’r Röcheleer huetste nog jet röchele. Va wieds klinkt häusj jepiep. ’t Ieëtsjte fleute van inne voeëjel. D’r nuie daag klinkt vuurzichtieg in de bejintoeëne van d’r voeëjeljezank. ’t Sjwats van de naat kloart óp in ’t oste. D’r horizon kluurt de loeët.
’t Piepe weëd noen duudlieg jezank van e jans voeëjelkoeër. De zon is nog nit tse zieë, mar de sjtroale klure oranjeroeë. D’r sjteer van de Astra’s verbleecht. D’r mond weëd wiesdurchsjienend.  D’r Astra-jónk deed de oge óp. D’r daag sjtrieëlt zie jezich. Heë kratst ziech óp d’r kop en bloast.
‘Wat iech dis naat allenäu han mitjemaad. Doa mós iech va bloaze.’
Heë holt deep oam en bloast e paar moal.
‘Wat bin iech doch an ’t bloaze? Doa is doch jaar jinne.’
Nog ins holte deep oam en bloast lanksaam oes.
‘Doa woar waal inne. De janse naat woar doa waal nit inne, mar ee… Iech wis ‘t, Astra-leef. Astra-leef woar doa de janse naat. En iech mar oame en bloaze. Pfft, pfft, pfft. Woa is ’t noen?’
Heë kiekt um ziech hin. Doa ziet heë ’t Astra-leef. Óp heng en vus kruuft heë d’rhin. Sjtil bliet e zitse. Mit jroeëse oge kiekt e noa ’t Astra-leef. Ing janse tsiet bliet e zoeë zitse, oane ziech tse beweëje. Da maat e lanksaam d’r mónk óp. Jans häusj bloast heë uvver ’t jezich van ’t Astra-leef.

Deel 3 – Bloaze

D’r nuie daag jeet in inne zuet uvver ’t jezich van ’t Astra-leef. Effe beweëgt het mit de oge. Inne nuie zuet jeet uvver heur jezich. Deë lieët heur sjtil laache. Het maat d’r mónk óp. De oge zint nog jesjloase. Noen bloast ’t Astra-leef tseruk. Kóm tse hure, hel jenóg um ’t jezich van d’r Astra-jónk tse keure. Heë sjlist zieng oge en fluustert: ‘Leef,,, Astra-leef.’’t Letste leef zeët e mit zoeëvöal oam, dat de oge van ’t Astra-leef óp junt. D’r Astra-jónk maat óch de oge óp en kruuft kótterbij. Ze kieke ziech aa. De oge van ’t Astra-leef junt wied óp. Zoeë sjtare ze ziech e tsietje aa. Da kunt ’t Astra-leef reët.
‘Astra-jónk! Doe alwerm!’
‘Nit alwerm, Astra-leef. De janse naat.’
‘De janse naat?’
‘Joa, de janse naat, pfft, pfft, pfft.’
Heë bloast e paar kier in heur jezich. Het duit ‘m noa hinge.
‘Noen is ’t jenóg jeweë. Jank urjens angesj bloaze.’
‘Mar dis naat has te dat evver nit jezaad.’
‘Dis naat? Jisteroavend meens te. Doe han iech diech jezieë en wat han iech doe jezaad?’
‘Jank sjloffe. ‘
‘Dat han iech jedoa en doe koams doe werm.’
‘Dat kan nit. Iech han jesjloffe.’
‘Iech óch en doch woats te doa.’
’t Astra-leef jeucht ziech an e oer.
‘Dat mós van deë sjlaag kome.’
‘Wat inne sjunne sjlaag.’
D’r Astra-jónk jeet reët óp zitse. Heë trukt ziech de bee óp en de elleböag sjtuutse óp de kneie. D’r kop raest in de heng. Sjtarend kiekt e noa ’t Astra-leef. Dat sjtikt inne vinger oes.
‘Jank!’
‘Sjloffe?’ vroagt heë.
‘Nae, sjpieële!’
D’r Astra-jónk zetst de heng hinger ziech óppen eëd.
‘Zies te noen, dats te miech tse jónk vings.’
‘Woavuur tse jónk?’
‘Um jans kótbij zoeë tse doeë.’
Heë duit de lippe noa vure en bloast oes. ’t Astra sjpringt óp.
‘Vier mósse de angere joa bejrusse.’
‘Doa han iech jinne zin i. Iech wil alling diech bejrusse.’
‘Astra-jónk sjtel diech nit aa.’
Het jieëft hem ing hank en trukt ‘m reët. De angere Astra’s beweëje ziech óch. D’r Astra-kling trukt ziech oes.
‘Komiesj, ’t is jraad of iech nit jesjloffe han.’
‘Dat has te evver waal,’ zeët d’r Astra-jroeës, ‘angesj kanks te noen nit wakker weëde.’
‘Zoeëjet han iech nog noeëts mitjemaat.’
’t Astra-leef bukt ziech um d’r Astra-kling in zie jezich tse bloaze.
‘Dat mós durch deë sjlaag kome zieë.’
D’r Astra-jroeës kiekt noa d’r Astra-jónk en jrielaacht.
‘Weë deë sjlaag allenäu jetróffe hat?’
D’r Astra-jónk veult dat heë ’t teëje hem aa.
‘Woarum kieks te zoeë, wens te dat zeës?’
‘Zoeëmar, iech wees ’t nit. Misjien umdat ‘t effe doeret vuurdat iech sjloffet.’
D’r jrielaach in zie jezich weëd jroeëser. Heë leuft noa ’t Astra-leef um in heur jezich tse bloaze.
‘Iech bin bij diech huu nit d’r ieëtsjte.’
D’r Astra-jónk drieënt ziech um. ’t Ekelt hem um dat aa tse zieë. Überhaupt hat heë jinne zin um inne in ’t jezich tse bloaze, alling bij ’t Astra-leef wil e dat doeë. Dem wil e nit uvversjloa. Mar zoeë hant ze ziech ummer bejrust en doarum deed heë mar mit. Jiddes kier went e bloast maat e de oge tsouw.
Went e noa ’t Astra-leef jeet, ruft d’r Astra-jroeës: ‘Dem haste al jehad en nit alling dizze mörje.’
De angere Astra’s laache.
‘Wat zeës te?’ vroagt d’r Astra-kling.
‘Vier hant inne nuie wink. Deë bloast ’t oavends, deë bloast ’t mörjens. Deë bloast zoeë sjtil, zoeë leef!’
’t Letste woad zeët e jans uvverdreëve. D’r Astra-jónk weest nit woa heë kieke mós. ’t Lifst zouw heë noa hönne sjteer tseruk wille vleie. Mar da kunt ’t Astra-leef. Het bukt ziech en pakt d’r kop van hem tusje de heng.
‘Heë is doch óch leef.’
Da bloast ’t effe durch zie jezich.
‘Jank mar sjun…’

Deel 4 – Voetlofe

Heë sjneurt hel voet. Dat wil heë nit hure, ‘jank mar sjun sjpieële.’ Da is heë nog vöal lever alling. En dat is jans jet vuur inne Astra, alling zieë. Óngertusje is d’r Astra-aod wakker woeëde. Heë zitst reët óp en rekt ziech oes. Jet hat e d’rva mitkraeje.
‘Inne Astra deë alling wil zieë? Dat jieët ’t doch nit?’
De angere Astra’s kome kótterbij en bloaze hem in ’t jezich.
‘’t Jieët ’t nog mieë, wat jister nog nit woar,’ zeët d’r Astra-jroeës mit alwerm d’rzelfde jrielaach in zie jezich.
‘Nog mieë?’
‘Joa, vier hant hei inne nuie wink. Deë bloast d’r janse daag, de janse…’
‘Noen is ’t jenóg jeweë,’ ruft ’t Astra-leef kaod.
D’r Astra-aod sjpreit de erm.
‘Kalm, kalm. Wat is doch los. Zoeëjet hant vier nog nit mitjemaad.’
‘Dat mós d’r sjlaag jeweë zieë. Deë hat ós durchee jemaad,’ zeët d’r Astra-kling.
‘Leufs doe da óch voet,’ vroagt d’r Astra-jroeës.
‘Móts doe óch ummer bloaze,’ laacht d’r Astra-jroeës noen helóp.
’t Astra-leef sjtampt mit inne vós óppen eëd.
‘Weë wees wat uur nog allenäu jut doeë?’
Jinne zeët jet. D’r Astra-aod lieët de erm zakke. Heë veult ziech mui weëde. Vuur de ieëtsjte moal in zie leëve mui. ’t Is jraad of de Astra’s hem mit angere oge aakieke. Lanksaam drieënt e d’r kop noa de zie woa d’r Astra-jónk hinjelofe is.
‘Went e nit tseruk kunt, is e jinne Astra mieë.’
’t Astra-leef jeet neëver hem sjtoa en lekt ing hank óp zieng sjouwer.
‘’t Astra-lit bliet ummer besjtoa. Misjien jeet ’t hei oes, mar doa hinge sjiengt ‘t’
Het wiest noa de loeët.
‘Wie vier kómme zunt, zoeë junt vier óch werm tseruk.’
De Astra’s kieke mit jroeëse oge heur aa. Jinne laacht. ’t Is jraad of de daag va vruier werm tseruk zunt. D’r Astra-aod hóst ins.
‘Zalle vier hem joa zukke?’
Nae,’ zeët ’t Astra-leef, ‘jef ‘m de tsiet, de eëdsje tsiet. De tsiet tusje duuster en duuster.’
Dat is wat vuur hön nui is, duuster. D’r duuster besjtóng vuur hön nit óp d’r sjteer. Ummer lit. Al dónge ze in ’t lit, sjloffe, aese, jeer han. Nuuks verbórje, nuuks vuur diech alling. Hei woar dat allenäu angesj. Sjloffe in d’r duuster, dat jong nog wal. Mar wakker weëde in ’t mörjelit. Lanksaam óp jank kómme, dat woare ze nit jewend. En dat inne voetleuft al jaar nit. Inne Astra deë alling wil zieë. Jinne zin hat um in ’t jezich tse bloaze, um aa tse kieke. Óp d’r sjteer woar dat nit meuglieg. Doa woare ze lit en al jong vazelf. Dinke, veule, wille. D’r nuie daag bringt hön tswiefel. Wat mósse ze doeë?
Vuur hön likke beum en sjtruuch óppen eëd. Inne boom is blieve sjtoa. Woarum?
Zunt nog mieë Astra’s hei neerkómme? Mósse ze joa zukke en deë inne boom loslosse. D’r hauwvas kwiet weëde?
Noadinke, noadinke. Ze sjwieje en zetse ziech ónger d’r boom va hauwvas.

Deel 5 – Wasser

D’r Astra-jónk hat e sjtuk jesjneurd. Bis d’r oam nit mieë jenóg is um ‘m tse losse lofe. Heë veult ziech mui weëde. De woed zakt voet. Noen sjpatseert heë durch ’t hoeëje jraas, d’r kop eraaf. Wied kieke wil e nit. Woarum zouw e? Wat e zukt, is hinger ‘m. Heë leuft d’rva voet, mar heë wil doa óch zieë. Voetjoa, tserukkome.
Da hieëft e ziene kop óp. Jet endert ziech. D’r jeróch in de naas weëd angesj. Zoeë kloar en frisj. ’t Mós va hinger ’t jraas kome. Mit ing hank boave de oge kiekt e wied voet. Wied bis hinger ’t jraas. An d’r rank van ’t jreun ziet e ing zilvere sjtrief. Blinkend in de zon. De jrens van ’t jraas trukt. Ziene sjrit weëd jroeëser. De sjtengele beuje ziech jewillieg ónger zieng vus. D’r jeróch bliet zieng naas sjtrieële. De sjtrief weëd breier. Noen ziet e dat ’t zilver ziech beweëgt. De nuisjieriegheet waast, mar ’t maat ‘m óch ónzicher. Heë wil noadinke, doarum leuft e jet lanksamer. Vuur de ieëtsjte moal alling. Jans alling. Óngerwaegs noa jet wat e nit kent. En ziech aafvroage of e dat wal wil. Jet wat koam aawinge wie d’r oam van ‘t Astra-leef. Joa, dat is ‘t. ’t Deed ‘m dinke an ‘t Astra-leef.
Heë vingt aa tse sjneure. Jedrage durch d’r oam van ’t Astra-leef noa ’t wiejende zilver.
An d’r rank van ’t wasser bliet e sjtoa. Heë wees nit wat e ziet went e eraaf kiekt. Nog inne Astra? Dat kan nit. Heë beweëgt ziene kop. D’r kop in ’t wasser beweëgt ziech óch. Heë ziet zieng oge jroeëser weëde. D’r Astra in ’t wasser en heë zunt dezelfde. Heë mós laache. Inne Astra is noeëts jeer alling. D’r Astra-jónk is bij ziechzelver. Heë sjtikt ing hank in ’t wasser. ’t Veult ziech kaod aa. Zie bild is voet. Da duit heë de hank teëje ziech aa. Lanksaam weëd ze werm drüeg. Óch zie bild kunt tseruk. Heë zetst ziech an d’r rank van ’t wasser. D’r wink bloast durch zie jezich.
‘Astra-leef’, fluustert heë.
Ónger de boom is ’t nog ummer sjtil. De zon klömt an d’r himmel. De bleer jeëve hön sjatte. D’r Astra-kling sjpringt ópins óp.
‘Vier mósse jet doeë!’
‘Jet doeë, jet doeë! Wat da? Zag ins wat,’ d’r Astra-jroeës kiekt noa hem eróp.
‘Is miech ejaal wat, mar nit hei zitse blieve. Dat hingt miech de vót oes.’
‘Dat zeës te jód, de vót oes. Zets diech dróp, da kan ze diech nit de vót oeshange.’
‘Astra’s,’ d’r Astra-aod sjtikt de erm oes, ‘wie kalt uur mit ee. Vanaaf vier hei zunt is al angesj.’
D’r Astra-kling lekt ziech de heng óp d’r kop.
‘Doarum mósse vier jet doeë.’
‘Jet wat angesj is broecht doch nit verkierd tse zieë,’ zeët ’t Astra-leef.
De heng van d’r Astra-aod raeste óp de kneie.
‘Wie vier ’t dunt waal. Angesj weëde vier wie d’r busj doa, jebroache óppen eëd.’
‘Jebroache óppen eëd,’ zeët ’t Astra-leef hem noa.
‘Dat darf nit.’
‘Nae zicher nit. De buzje oame. Zoeëwie vier ós bejrusse mit bloaze, zoeë bejrusse de beum de welt mit hönne oam. Ze sjenke leëve. Oane buzje verluust de eëd zieng kluur.’
’t Astra-leef bukt ziech vuuruvver en kiekt hem aa.
‘Went vier ós nit mieë bejrusse mit ózze oam, da verlizze vier ós kluur.’
Het bloast hem tsaart in zie jezich.

Deel 6 – Astra-extra

Vier mósse jet doeë,’ zeët d’r Astra-kling alwerm.
‘Vuur de dreide moal zeës te dat,’ laacht d’r Astra-jroeës.
‘En doe óch!’
D’r Astra-kling kiekt wus.
D’r Astra-oad jeet sjtoa.
‘Losse vier mit d’r busj aavange, da vange vier óch mit ós aa.’’
D’r Astra-kling duit teëje d’r Astra-jroeës aa.
‘Zies te, noen junt vier jet doeë!’
D’r Astra-jroeës pakt hem vas, hieëft ‘m óp en zetst ‘m e sjtuk wieër neer.
‘Iech vang mit diech aa, kling beumpje. Iech jon diech hei plantse.’
Wild sjpartelt heë teëje.
‘Zets miech neer, lank knophoots!’
‘Knophoots, da maach iech dierek va diech, inne hootsworm!’
D’r Astra-kling duit de vingere bij d’r lange in zie oer.
‘Hei kunt d’r hootsworm en weëd inne oerworm.’
D’r Astra-jroeës lieët hem los en jeucht ziech de oere.
De angere Astra’s laache hel. D’r Astra-oad leuft noa hön tsouw.
‘Kóm jekke flabbeze. Losse vier de losse tek droes hoale en de angere zoeëvöal wie meugliech an zie beuje. Da hant de nui plentsjer plaatsj en lit um tse kanne wase. De sjtem losse vier legke. Die zint tse sjwoar en doa woeëne nog zoeë vöal dere. Die losse vier mit rouw.’
D’r Astra-jroeës kratst ziech nog ins an e oer.
‘’t Woar waal hendieg went vier mit mieë woare. Deë janse busj vuur ós alling. Dat is waal vöal.’
‘Sjtel diech nit aa, lank knophoots,’ zeët d’r klinge, ‘uur hat miech doch.’
‘Dat sjtimt,’ laacht ’t Astra-leef, ‘en vier hant tsiet jenóg. Vier wirke va duuster bis duuster in
’t lit. Vier hant de tsiet, alle tsiet.’
De Astra’s sjwieje en kieke ziech aa. Da bloaze ze ziech in ’t jezich. D’r Astra-jroeës kiekt d’r klinge aa.
‘Doe zeës waal nit mieë knophoots an miech.’
‘En iech bin jee beumpje. Huekstens inne jroeëse boom. Jroeëser wie diech.’
D’r Astra-aod lekt de heng bij hön óp de sjouwere. Vangt uur hei aa en da junt ’t Astra-leef en iech doa hinge bij d’r sjtroech. Zoeë kanne vier ós hure en vuural zieë.’
‘Koom boom van inne keël,’ d’r Astra-jroeës huit d’r klinge óp ing sjouwer.
Deë mós derva hóste.
‘Los dat, dierek loof iech wie e knophoots!’
Noen duit d’r Astra-aod hön in d’r ruk.
‘Jut en ziech leef.’
‘Doa hant vier ‘t Astra-leef vuur. Iech bin jroeës en heë is kling.
‘Heë is sjlauw en doe bis…,’  laacht ’t Astra-leef.
In de sjtruuch hure ze plötslieg e jroeës jesjravel. Ze sjrekke en junt kót bijenee sjtoa. Doa kunt jet kótterbij. De tek beweëje ziech.
‘Astra-extra,’ róffe ze wie oes inne mónk.
Mit jroeëse oge en d’r mónk wied óp kieke ze hem aa.
‘Doa sjtaunt uur,’ zeët deë.
Heë hat ing sjelp in jen heng.
‘Woa kuns doe vandan,’ vroagt d’r Astra-kling.
‘Va doa,’ heë wiest hinger ziech.
‘Dat zien iech óch. Doe wits wat iech meen. Woa woats te?’
‘Doa.’
‘Dem hat óch d’r sjlaag jetróffe,’ zeët ’t Astra-leef.
De sjelp zetst heë óppen eëd.
‘En wie. Iech vloog ’t wasser eri. In inne sjlaag pratsj naas.’
‘Wie bis te da droes kome,’ vroagt d’r klinge.
‘Iech koeët jraad sjtoa. Zoeë óp de tsieëne.’
D’r Astra-kling trukt e engslieg jezich.
‘Zoeë deep?’
‘Joa zoeë deep,’ zeët d’r Astra-jroeës uvverdreëve lanksaam.
‘Iech volt miech ram alling in dat jroeëse wasser. Jinne Astra tse zieë. Iech róffet, Astra! Jinne zaat jet. Mar wie ’t wasser sjtil woeëd, zoog iech óp eemoal inne Astra in ’t wasser. Iech bloazet. D’r Astra in ’t wasser razelet. Doe bloazet iech jans hel. D’r Astra woar ópins voet. Iech bin flot oes ‘t wasser jesjneurd. An de kank han iech miech óppen eëd jezatsd. Wat woar iech naas. Iech vong aa tse razele en iech hauw floep, zoeë alling. Iech róffet, mar jee antwoad. Óp heng en vus bin iech vuurzichtieg werm noa ’t wasser jekraofe. En doa zoog iech ‘m werm. Iech vólt miech nit mieë alling.’
‘Wat kómiesj. Inne Astra in ’t wasser deë kunt en voetjeet?’
‘Joa, Astra-leef, dat vong iech óch. Mar bloazet iech, maachet heë óch de lippe rónk en woar da voet. Doe han iech mieng hank in ’t wasser jesjaoche en… nuuks.’
‘Nuuks,’ zage de angere Astra’s.
‘Nuuks. Iech han jewaad bis e tserukkoam.’

Deel 7 – Sjelp

‘Ópins daat iech, sjtaech de tsong oes. Doe dong deë in ’t wasser dat óch. Iech han jezichter jesjneie. Kiek zoeë.’
D’r Astra-extra sjniet jezichter. De angere Astra’s mósse laache. D’r jroeëse en klinge kieke ziech aa en dunt dat óch teëjenee.
‘En,’ jeet d’r Astra-extra wieër,‘ heë dong miech noa. Doe wós iech ‘t. Iech zoog miechzelver.’
‘Diechzelver?’
De angere Astra’s zunt verwóngerd.
‘Dat woar miech ejaal. Iech woar tswaimoal en nit mieë alling.’
‘Mar wiet-s te voetjongs,’ vroagt ’t Astra-leef, ‘woat-s te doch werm alling?’
‘Iech han ins rónk jekaeke en wie iech floep kroog, kieket iech flot in ’t wasser. Óp eemoal zoog iech jet kieke.’
‘Inne Astra,’ fluustert d’r klinge.
‘Nae, ’t woar angejs. Jet appaats, zoeë sjun.’
D’r Astra-kling sjtuest d’r jroeëse aa.
‘Huets te? Jet apaats, jet sjuns. Dat zunt vier nit.’
‘Dat bis doe sjood,’ zeët d’r Astra-jroeës dróp.
‘Nae, doe bis jet sjuns.’
‘Sjwiegt,’ jeet d’r Astra-extra wieër. ‘Iech kroog zoeë jeveul wie wen iech inne bejrus.’
Heë bloast vuur ziech oes. De angere kome kótterbij en bloaze hem in ’t jezich.
‘’t Is ópins angesj. Angesj wie wen iech uuch bejrus. Angesj wie wen iech d’r Astra-aod of ‘t Astra-leef bejrus.’
‘Is ‘t óch angesj of-s te miech of d’r jroeëse bejrust,’ vroagt d’r klinge.
‘Doa is zicher versjil,’ zeët d’r Astra-jroeës. ‘Heë broecht mar effe tse bloaze, of doe liks um.’
D’r klinge kiekt hem verwóngerd aa.
‘Oane jekkerij.’
‘Oane jekkerij? Doe maats jing jekkerij mieë? Vanaaf wienieë maats doe jing jekkerij
mieë ?’
‘’t Woar inne jroeëse sjlaag ,’ zeët d’r Astra-aod lanksaam, ‘’t hat ziech vöal je-enderd…’
‘D’r Astra-jónk is voet,’ óngerbrikt ’t Astra-leef hem.
‘Voet?  D’r Astra-jónk is voet?’
‘Heë vong ’t Astra-leef zoeë leef…,’ d’r Astra-jroeës bukt ziech vuuruvver, ‘dat heë  kótbij, jans kótbij ’t Astra-leef wool zieë.’ Effe bloas te. ‘Mar ’t Astra…’
‘Astra-jroeës hod dienne jroeëse mónk!’ ’t Astra-leef kiekt hem wus aa.
‘Noa die zie is e voetjelofe.’ D’r Astra-kling wiest mit inne vinger. ‘Wen ’t duuster is, zouw e werm tserukkome.’
‘Zoeëvöal hat ziech je-enderd. Astra’s kanne alling zieë,’ zeët d’r Astra-aod bezörgd.
D’r Astra-extra bukt ziech en raaft de sjelp óp.
‘Iech woar nit alling.’ Heë kiekt in de sjelp. ‘Iech zien miechzelver. Wen-s te hei-i kieks zies te diechzelver. Kiek mar.’
D’r Astra-kling kiekt dri.
‘Bin iech dat?’
‘Joa, zoeë zies te oes,’ d’r Astra-jroeës kiekt uvver de sjouwer mit.
‘Wie kunt dat,’ vroagt d’r klinge.
‘Doa zitst wasser i. Jenauw zoeë wie iech miech in ’t jroeëse wasser zoog, zoog iech miech in ’t wasser van de sjelp.’
‘Kiek doe óch ins,’ zeët d’r klinge teëje d’r jroeëse, ‘da zies te inne sjunne wasserkop.’
‘Dat is nog ummer besser wie inne koelkop.’
’t Astra-leef hilt de heng van d’r Astra-extra vas.
‘Haste de sjelp van dat sjuns kraeje?’
‘Ópins sjtong ’t doa. Ing fiejoeër, wies blauw, blauw wies. ’t Enderet ziech va blauw noa wies, va wies noa blauw. ’t Beweëjet ziech, jans effe. Inne sjtille wink deë sjpieëlt mit e intsieg blad an inne boom. Ze sjtrekket ziech de erm. Iech zoog de sjelp. Het laat de sjelp óppen eëd en winket miech. Iech jong kótterbij. De sjelp woar jevöld mit wasser. In ’t wasser drievet e böltje, dat lit sjienget zoeë sjun, zoeë kloar wie inne sjteer. Het noom ’t böltje oes ’t wasser en doe zoog iech miechzelver. Mar iech wool ’t böltje zieë. Wie iech eróp kieket, vloog de fiejoeër voet. Ing wólk va tuen drievet voet. Iech han de sjelp ópjeraafd en vong vuurzichtieg aa tse lofe. Jing druup wool iech verlizze. Nuuks wool iech va miechzelver kwiet weëde. Zoeë wool iech bij uuch kome. Dat woar nit jemekkelieg. Zicher wie iech bij de umjevalle beum koam. Iech moeët kroefe, klömme, sjravele. Aaf en tsouw verloos iech ing druup. Mar ’t bloof jenóg uvver um miechzelver tse zieë. Um nit alling tse zieë. Doarum hauw iech kraf um tse blieve zukke, tse hoffe uuch tse vinge.’

Deel 8 – D’r beusj

‘Bis te jeweun jelofe,’ vroagt d’r klinge. ‘Zoeëmar, oane diech aaf tse vroage wiet-s te mós lofe?’
‘Wat meens te,’ zeët d’r jroeëse, ‘deë hat diech al va wieds jeraoche.’
‘En diech jehoeëd mit dieng jroeëse moel!’
‘Ieëtsjt daat iech, iech mós blieve zukke óch al ving iech jinne Astra mieë. Flaich ving iech jet angesj.’
‘Die fiejoeër,’ vroagt ’t Astra-leef.
‘Doa wil iech mit uuch hin ópzuk joa.’
‘Is dat wasser wied voet?’
‘Joa, Astra-leef. ’t Is e jans sjtuk. Wie iech al zaat, iech han jesjraveld. En wie ’t duuster woeëd han iech jesjloffe bis ’t werm kloar woeëd. Doe bin iech wieër je- jange. Óp eemoal zoog iech wiedvoet inne boom sjtoa. Inne boom jans alling, reët- óp. Dat mós doch jet bezóngesj zieë. Doa jon iech hin.’
’t Astra-leef bloast hem nog ins in ’t jezich.
‘Hei bis te da.’
‘Iech mós miech raeste, iech bin mui.’
D’r Astra-aod pakt hem bij inne erm.
‘Koom zets diech ónger deë boom. Hei kanne vier óch de sjelp ing zichere plaatsj jeëve.’
D’r Astra-extra jeet zitse en zetst de sjelp neëver ziech óppen eëd.
‘Wat jongt uur doeë?’
‘D’r beusj óprume,’ zeët d’r Astra-aod. ‘Da kanne nui sjtruuch en beum wase.’
D’r Astra-jroeës duit teëje d’r klinge aa.
‘Vier duie ze jeweun werm reët. D’r Astra-kling duit tseruk.
‘Jank voet, iech wil jet angesj doeë. Iech wil die sjun fiejoeër wal ins zieë. Die mósse vier joa zukke.’
‘Doa zeëste jet,’ zeët d’r jroeëse. ‘Iech zouw dat sjtere-böltje wal ins wille zieë.’
‘Nae!’ Hel klinkt dat woad van d’r Astra-aod. En nog ins. ‘Nae! Wat has te an ing sjun fiejoeër, wen de buzje nit mieë leëve. Wat has te an sjtere-böltjer, wen jing lóf mieë is um tse oame. Wen jinne oam mieë is um tse bejrusse. Da is jinne mieë um tse zieë, óch nit mieë in ’t wasser.’
‘Jód jesjpraoche, Astra-aod.’
’t Astra-leef kiekt noa de angere Astra’s. Ze dunt d’r kop eraaf.
‘Vier junt de tek an zie legke en óp d’r Astra-jónk wade.’
D’r Astra-jroeës kiekt werm óp.
‘Deë is oes ziechzelver voetjejange.’
‘Wat da nog? Heë leëft en zoeëlang vier leëve, kan heë óch leëve.’
‘En went e da óch bij ’t wasser zitst? Da hat e ós jaar nit nuedieg.’
‘Of,’ zeët d’r Astra-kling. ‘Of heë hat de fiejoeër jezieë en die hat ‘m mitjenoame.’
’t Astra-leef weëd koad.
‘Of, of, of. Dat wisse vier allenäu nit.’
‘Zouw e nog ins tserukkome um zoeë tse doeë?’
Mit inne jrielaach bloast d’r klinge e paar moal.
‘Jenóg jeweë!’
E paar moal klatsjt d’r Astra-aod in de heng.
D’r Astra-extra zetst ziech mit d’r ruk teëje d’r sjtam van d’r boom.
‘Wen iech jeraest han, da kom iech uuch helpe.’
‘Don mar rui-ieg aa. Vier hant alle tsiet.’
’t Astra-leef leuft al noa d’r sjtroech.
‘’t Zal nog döks duuster weëde en döks werm kloar zieë ier d’r janse busj werm reët- óp sjteet.’
D’r Astra-jroeës en d’r klinge sjudde ins d’r kop. Ze zunt ziech enieg. Lever hauwe ze noa ’t wasser wille joa. Dat jemoel van die tswai, ’t Astra-aod en ’t Astra-leef, uvver ’t leëve en oame, jeleuve ze wal. ’t Is mar sjwoare kal. En dat bejrusse mit bloaze in ’t jezich, ’t is mar komiesj. Vanaaf ze hei zunt, hant ze doa ejentlieg jinne zin mieë i. Ze wille jet angesj. ’t Is jraad of deë zin noa jet nuits jroeëser is woeëde vanaaf ze de jesjiechte van d’r Astra-extra hant jehoeëd. Mar doch blieve ze. Ze lofe nit voet wie d’r Astra-jónk. Dinke ze dat d’r beusj nit zoeë jroeës is en dat deë flot ópjeruumd is? Of durve ze nit oane de angere tse joa? Vuur ’t ieëtsjt bewóngere ze d’r Astra-jónk. Heë is doch mar jejange. Oane jet tse zage, lofe ze noa d’r rank van d’r beusj. Tsezame trekke ze an de tek en legke ze óp inne hoof. ‘Kanke die tek mar lofe,’ zeët d’r Astra-kling, ‘da woare vier zoeë veëdieg.’
D’r Astra-jroeës sjtrekt ziech ins d’r ruk.
‘’t Jieët  tek die sjpatsere kanne. Die neumt me óch zoeë, sjpatserende tek.’
‘Die zalle vier wal nit teëjekómme.’
D’r jroeëse wiest noa de tswai angere Astra’s.
‘Nae, die zalle wal doa hinge zitse.’
‘ Zitse of lofe,’ laacht d’r Astra-kling, ‘wienieë zitst inne sjpatserende tak en wienieë sjpatseert inne zitsende tak?’
‘Vingste óch al aa i–jewikkeld tse doeë. Koom, wirk! Vier junt doa hinge wieër. Hei zunt vier veëdieg.’
‘Joa, wie flotter wie besser.’

Deel 9 – D’r sjtroech

En flot zunt ze, de kinger van ’t lit. Ze hant wal nit mieë de sjnelheet van ’t lit, mar flot zunt ze wal. D’r busj weëd ringer en d’r hoof tek ummer hoeëjer. D’r Astra-aod vräut ziech went e ziet wie die tswai tsezame wirke.
‘’t Is ing sjpas um tse zieë wie die tswai wirke. Ze zunt al e sjtuk d’r busj eri.’
’t Astra-leef kiekt noa ze.
‘Ze blieve Astra’s woa ze óch zunt.’
D’r Astra-kling kunt jraad mit inne tak oes d’r busj.
‘’t Jeet jód mit uuch,’ ruft ’t Astra-leef.
‘Wie flotter vier veëdieg zunt, wie flotter …’
Da bedinkt heë ziech. Heë kalt nit wieër. D’r tak wurpt e óp d’r hoof en flot leuft e werm d’r busj eri. Bauw hauw e ziech vermoeld. Doa woar jet dat tselt alling vuur d’r jroeëse en hem. Jet wat zieë wille han, jet wat angesj is dan woa die angere tswai ’t uvver hant. ’t Astra-leef kiekt noen d’r Astra-aod aa.
‘Wat hauw deë wille zage? Heë versjrók ziech. Jraad of doa jet is wat vier nit darve wisse. Verberje die tswai jet vuur ós?’
‘Wat iech zien,’ zeët d’r Astra-aod, ‘is, tswai Astra’s die hel wirke, zoeë flot bauw wie de sjnelheet van ’t lit. Jet angesj zien iech nit en wat ze nit zage, huur iech nit.’
’t Astra-leef bukt ziech um wieër tse wirke.
‘Wat iech nit zien en nit huur, kan d’r doch zieë.’
‘Doe dinks an d’r Astra-jónk, Astra-leef.’
Het trukt inne tak voet. Noen kan ’t d’r sjtroech jód zieë. Deë is nog jans. Het pakt e teks-je vas.
‘Kiek, deë sjtroech is nog jans.’
D’r Astra-aod kunt kótterbij.
‘Doa hingt jet aa.’
Heë pakt ’t vas en rücht draa.
‘’t Jieët e sjun jeveul.’
Óch ’t Astra-leef rücht draa en jeet mit d’r mónk kótterbij um tse bloaze. Da sjtikt het ’t in d’r mónk.
‘Wat e sjun jeveul.’
Lanksaam vingt het aa tse knauwele en sjlikt ’t durch.
‘Wat sjun. Mótste óch ins verzukke. ’t Is e jans apaat jeveul.’
Heë plukt ’t en deed ’t jans vuurzichtieg in d’r mónk.
‘Nog sjunner dan wie ’t ruucht.’
’t Astra-leef plukt nog ee.
‘Iech wil ’t sjunne tseruk han.’
’t Waad noen jet langer mit knauwele. Óch d’r Astra-oad deed dat.
‘’t Bliet sjun.’
Het wiest noa d’r sjtroech en wilt werm plukke.
‘Doa zunt sjunne jenóg.’
Heë lekt ing hank óp d’r erm.
‘Waad, wat deeste wen d’r sjtroech leëg is?’
’t Astra-leef kiekt hem aa. Tswiefel kunt in hem óp. Zouw ’t jeweun al ópaese of jet verware vuur mörje en uvvermörje en…? Wat dees te wen d’r sjtroech leëg is? Wade óp nuie? En óngertusje, of jet angesj zukke, wat óch sjun is? D’r Astra-aod preuft d’r tswiefel.
’’Wat vier kraeje hant, is nit vuur ós alling. Vier hant jepreufd wie sjun ’t is. ’t Is sjun um ’t óch an angere tse vertselle.’
Het hat zin um wus tse weëde. Wus tse weëde óp deë Astra-aod. Waorum wees deë zoeë döks e antwoad óp jet? Het hat zin um hem oes tse sjoebe. Het hat jet sjuns jepreufd en noen nimt heë ’t hem aaf. Mar het zeët nuuks. Het drieënt ziech um en pakt inne tak um aa tse trekke. D’r Astra-aod lekt de heng hinger bij ’t Astra-leef óp de sjouwere.
‘Iech nim diech nuuks aaf. ’t Jeveul van d’r sjtroech kunt en jeet. Wils te dat vashaode, weëds te mar ónrui-ieg, weëds te mar koad, zicher va binne.’
Het drieënt ziech nit um. Bliet effe mit d’r tak in de heng sjtoa.
‘Leef, iech zal ’t an de angere Astra’s vertselle.’
Noen lieët het d’r tak los en drieënt ziech um.
‘Die angere vertselle? Woarum? Vertselle die ós al?’
‘Wat ze noen nit vertselle, zalle ze mörje vertselle, of uvvermörje, of…’
‘Die aese ós d’r sjtroech leëg!’
‘Woarum zouwe ze angesj zieë wie doe?’
Wus drieënt het ziech werm um en vingt aa an d’r tak tse trekke. D’r Astra-extra sjtrekt ziech ónger d’r boom de erm oes. Heë kiekt noa ’t Astra-leef en mós laache.
‘Mie leef Astra-leef, da kanste nog lang trekke. Deë tak zitst vas.’
‘Auw sjóts, woa bemuits te diech mit?’
‘Dat han iech diech nog noeëts hure zage.’
‘Da huets te ’t noen.’
‘Wat hat dat?’
‘Jet sjuns van d’r sjtroech jehat,’ zeët d’r Astra-aod.
‘Wat vuur inne sjtroech?’
‘Hei, dui mar in d’r mónk.’
Heë plukt e böltje en jieët ’t an hem. Flot vingt e aa tse knauwele en sjlikt ’t da durch.
‘Nit sjleët. Mar mótste doa zoeë wus um weëde?’
‘Wils te, nog ee?’
‘Miech jód.’
D’r Astra-aod plukt werm ee. Óch dat versjwiend flot in d’r mónk.
‘’t Sjmaacht diech jód.’
‘Joa, zag dat waal.’
‘Iech zal mar jing mieë plukke, angesj is dierek d’r janse sjtroech leëg.’
‘’Is miech óch jód.’
‘Has te da jinne zin óp nog mieë van dat sjuns?’
‘Sjuns? ’t Is zicher sjun, mar wat iech jezieë han, dat woar zoeë jet sjuns. Nit um tse plukke, nit um tse han, mar ummer tse zieë.’

Deel 10 – Dele

’t Astra-leef lieët d’r tak los. ’t Leuft noa d’r boom en raaft de sjelp óp. Het kiekt dri.
‘Zoeë zien iech oes.’
D’r Astra-aod kunt kótterbij.
‘Doe zies leef oes.’
‘Zoeë zies doe miech. Mar iech wees ’t nit.’
‘Doe bis wiets te diechzelver zies.’
Het zetst de sjelp werm vuurzichtieg neer.
‘Joa, don ’t mar vuurzichtieg angesj jeet ’t wasser droes. En da kans te diech nit mieë zieë,’ zeët d’r Astra-extra. ‘Of wils te diech nit mieë zieë?’
’t Astra-leef leuft werm noa d’r tak.
‘Flaich sjtrak.’
D’r Astra-extra hulpt ‘m mit.
‘Kóm da losse vier ins jód aapakke, angesj krient vier jet tse hure van die tswai doahinge.’
‘Die hant al jans jet heuf va tek jemaad,’ zeët d’r Astra-aod.
D’r Astra-extra duit ziech e paar vingere in d’r mónk.
‘Iech zal ins óp ze fleute.’
Heë fleut e paar moal en winkt.
‘Kóm ins!’
Va wieds róffe ze.
‘Wat is!’
‘Vier hant jet sjuns vónge. Koom ins flot.’
Wie d’r blits kome ze kótterbij.
‘Kiek ins wie ze sjneure,’ laacht d’r extra. ‘Zoeë nuisjierieg zunt ze.’
Boese oam kome ze tseruk bij hön. D’r klinge ieëtsjt.
‘Wat is hei tse zieë?’
‘Woa is d’r jroeëse,’ vroagt d’r extra.
‘Deë leuft wie ing giraf, dat doert nog ing tsiet.’
Mit vöal bloaze en hieche kunt d’r jroeëse aa.
‘Zies te,’ zeët d’r klinge, ‘jraad ing giraf.’
’t Intsiegste wat d’r jroeëse zage kan is: ‘Rat’.
D’r Astra-extra nimt werm ’t woad.
‘Kiek, Astra’s, uur hat nit vuur nuuks zoeë hel jesjeurd. De tswai Astra’s hei hant jet sjuns vónge.’
D’r Astra-aod wiest noa d’r sjtroech.
‘Doa hant vier jet sjuns vónge.’
Heë leuft noa d’r sjtroech en plukt vuur ze allebei e böltje.
‘Sjtèch ze mar in d’r mónk.’
Nog flotter wie bij de angere hant ze ’t ópjeknauweld. Mit jroeëse oge kieke ze ziech aa. Da sjnappe ze noa lóf. Oane jet tse zage, sjtaeche ze tsejeliechertsiet de hank oes noa d’r sjtroech.
‘Nae, losse vier ós nog jet verware,’ zeët d’r Astra-aod, ‘angesj zunt ze óp en da hant vier jing mieë. Zoeë hant vier langer d’rva.’
‘t Astra-leef bemuit ziech noen d’rmit.
‘Zicher, da hant vier langer sjpas d’rva,’ zeët ’t uvverdreëve.
D’r Astra-extra deed óch mit.
‘Sjlauw wa?’
D’r klinge sjtampt mit de vus óppen eëd.
‘Zut uur ós an ’t vereppele?’
D’r jroeëse sjnapt hem vas.
‘Die zunt ós an ’t tsenke.’
‘Umdat vier mieë jedoa hant wie dön!’
‘Doarum hant ze ós zoeë hel losse sjneure!’
‘Vuur nuuks!’
D’r Astra-aod winkt mit d’r kop.
‘Nae, nit vuur nuuks. Vier wole uuch losse wisse, dat vier jet sjuns vónge hant. Dat wole vier mit uuch dele.’
‘Dele,’ ruft d’r klinge, ‘dele?’
‘Dele,’ zeët d’r jroeëse hem noa, ‘dele. Ee zoeë böltje?’
‘Uur deelt deë sjtroech nit alling mit ós.’
‘Mit wem da nog mieë,’ vroagt d’r klinge.
‘Dat wees iech nit.’
‘Dat wees iech nit,’ zeët d’r jroeëse hem noa.
‘Nae, wees iech óch nit. Iech wees nit of vier hei alling zint. En doarum is dat hei allenäu, nit van ós.’
D’r klinge knieft de oge e bis-je tsouw.
‘Wievöal böltjer hat uur da jehat?’
’t Astra-leef sjtikt tswai vingere óp.
‘Tswai, Astra-kling, tswai en nit mieë.’
‘Ee mieë wie ós,’ zeët d’r jroeëse.
‘Da pak diech nog ee, aes ’t óp en wat has te da? Zin óp ’t nieëkste. Zoeë jeet dat mar durch. Wat is ’t versjil? Jee!’
De angere Astra’s dunt allenäu d’r mónk óp. Mar ’t Astra-leef is hön vuur.
‘Ee böltje. Joa, iech wees ‘t, ’t versjil tusje ee en tswai böltjer is ee. Sjlauw wa? Sjnapt uur wat iech wil zage. D’r zin óp mieë bliet. Ziech tsevreie.’
D’r Astra-aod klatsjt in de heng.
‘Jód je-sjpraoche, Astra-leef. Iech ken diech werm.’

Deel 11 – Sjnuutse

D’r klinge trukt d’r jroeëse an de erm.
‘Kóm, vier junt d’r busj óprume. Dat zunt haof jekke hei.’
Doe has reët, dat ze ziech de böltjer in de…’
D’r Astra-extra vilt d’r jroeëse in de reë.
‘Meenste sjtaeche? De böltjer in de vót sjtaeche?’
‘Doe zeës ‘t.’
D’r Astra-extra huit ziech óp de vót.
‘Da kanne vier waal nit mieë zitse.’
‘Dat wil iech jraad joa doeë. Kóm vier junt ónger d’r boom zitse. ’t Lit verkluurt, dierek is ’t
duuster. Da kanne vier ós raeste vuur mörje.’
De Astra’s aod, leef en extra junt noa d’r boom. De angere tswai kieke ziech aa en jeëve ziech e pitsj-eugs-je. D’r klinge fluustert teëje d’r jroeëse.
‘Wen die lang jenóg de oge tsouw hant, zunt die böltjer vuur ós.’
D’r jroeëse jrielaacht en knikt mit jroeëse oge. Ze zetse ziech bij de angere ónger d’r boom. D’r sjatte van d’r boom vermiesjt ziech mit d’r sjieëmer. Hei en doa fleut nog inne inkele voeëjel.
‘De vuejel junt óch sjloffe,’ zeët ’t Astra-leef.
D’r Astra-aod sjtikt de erm in de loeët.
‘Ze sjenke ós hön tuen zoeëdat vier jód kanne raeste. Zoeëdat ós sjtimme mörje werm vrundlieg klinke.’
Lankoes sjtrekt d’r Astra-extra ziech oes óppen eëd.
‘’t  Woar zoeng sjun fiejoeër, blauw wies, wies blauw. ’t Jeet noeëts mieë oes miene kop.’
D’r Astra-aod sjteet óp, leuft noa hem tsouw en bloast hem i zie jezich.
‘Dat zouwe vier bauw verjaese. Vier hant zoeëvöal in d’r kop, wa Astra-extra. Ing sjun fiejoeër.’
‘En böltjer,’ zeët ’t Astra-leef.
Het kiekt noa die angere tswai. Ze bloaze ziech óngeree in ’t jezich, mar merke dat ’t angesj is wie vruier. ’t Hats en ’t versjtank zunt nit mieë ’t zelfde sjpel. Ze sjtrekke ziech allenäu oes óppen eëd. ’t Astra-leef kiekt ieëtsjt nog ins in de sjelp. Um ziene mónk kunt inne laach. Het maat e puutsjmunke.
‘Is dat vuur d’r Astra-jónk,’ vroagt d’r Astra-aod.
Het zeët nuuks en lekt ziech. Nog ee moal bloast d’r Astra-aod, lanksaam vuur ziech oes. Heë lekt ziech óch.
D’r klinge en d’r jroeëse haode de oge óp. Noa e tsietje huft d’r klinge d’r kop óp. D’r jroeëse deed hem noa. Ze kiekke ziech aa en knikke. D’r klinge kunt ’t ieëtsjt reët. Vuurdat d’r jroeëse reët kunt, beweëgt d’r sjtroech ziech jet. Jesjrókke legke ze ziech.
‘Vier mósse nog effe wade,’ fluustert d’r klinge, d’r sjtroech hat nog de oge óp.’
Lang haode ze ’t nit vol. Da junt óch bij hön de oge tsouw. D’r sjtroech beweëgt ziech werm. Noen jet forsjer. D’r Röcheler kruuft óp heng en vus ónger d’r sjtroech vandan. Heë bliet óp de hoeke zitse en dabt ziech.
‘Hei zunt de tek voet. Die ligke doa óp inne hoof. Went ze mar nit va miene sjtroech jesjnuutst hant.’ Heë kunt reët en kiekt nog ins noa de Astra’s. ‘Die sjloffe, doa han iech noen jing las va.’ Jeboage leuft e noa d’r sjtroech. Heë veult an de tek. ‘Hei zunt nog böltjer en doa en doa en doa en… An deë tak zunt ze voet! Mieng sjnuutsböltjer. Doa mós iech va leëve, e jans joar lank. Ze hant va miene sjtroech jesjnuutst!’ Heë vingt aa tse röchele en tse sjnoeve. Wus kiekt e noa de Astra’s. ‘Iech zal uuch d’r nak umdrieëne. Ee vuur ee, nit allenäu tsejeliechertsiet, dat kan iech nit aa. Waad mar, iech krien uuch wal. Ieëtsjt jon iech d’r sjtroech leëg plukke. Ze zunt wal nog nit jans rief, mar iech verwaar ze doch i mieng höal. Wen ze lang jenóg ligke, weëde ze wal rief. En wie langer ze ligke, wie zusser ze weëde. Iech han d’r nog van ’t vurrieg joar doa ligke. Die zunt zoeë zus, wen iech doava aes da bejint ’t in miene kop tse drieëne. Da mós iech laache en jon danse, zinge, sjpringe. En…’ Heë drieënt ziech um noa de Astra’s. De oge zunt sjmaal sjtriefjer. Zieng sjtim klinkt jemeen. ‘Ieëtsjt die lekkere sjnuutsböltjer plukke. En da…’ Heë wrieft ziech de heng en maat e paar huppelpes-jer. Óp heng en vus kruuft e noa zieng höal. ’t Röchele en sjnoeve is nog tse hure. Effe sjpieëder kunt e tseruk. In ing hank hilte inne zak vas. ‘Iech zal uuch liere an miene sjtroech tse zitse.’ Flot vingt e aa tse plukke. ‘Jee sjnuutsböltje los iech hange. E jans joar mós iech heiva leëve.’

Deel 12 – D’r ölf

D’r Astra-jónk zitst nog ummer an d’r rank van ’t wasser. Aaf en tsouw kiekt e in ‘t wasser da ziet e inne Astra, da ziet e ziechzelver. Wie jeer zouwe inne angere Astra zieë in ’t wasser. Mar mit ziechzelver veult e ziech nit alling. Dat is vuur hem jenóg um tse blieve zitse. D’r wink bloast in zie jezich. Heë sjpieëlt ’t sjpel van d’r wink mit. Bloaze, oame. Heë wil de oge sjlisse, mar doa is ’t tse vrug vuur. Ziene sjteer is nog nit tse zieë. Doch wil e de oge sjlisse. ’t Astra-leef zieë, hinge de oogdekkele wille ‘m vashaode.
‘Astra-leef,’ fluustert heë in d’r wink.
Hinger hem in ’t hoeëg jraas beweëgt ziech jet. ’t Sjliecht kótterbij. Me kan ’t kóm hure. Aaf en tsouw zies te e paar sjpitse oere oes ’t jraas umhoeëg kome. ’t Lieche de oere van e deer tse zieë. Broen wie d’r baad van d’r Astra-aod, sjpits wie de oere van inne hónk. D’r wink lekt ziech. Alling ’t jraas hinger hem beweëgt ziech.
‘Komiesj,’ dinkt e, ‘jinne wink en doch beweëgt ’t jraas ziech. Alling ’t jraas hinger miech.’ Lanksaam drieënt e ziech um. Heë hilt d’r oam i. Dat mós jet mit hem tse maache han. Mar heë ziet nuuks. Noen is ’t jraas hinger ziech óch sjtil. Da kiekt e werm vuur ziech. ’t Jraas evver beweëgt ziech werm. Flot drieënt e ziech um en jeet óp de hoeke zitse. Doahinge mós jet zieë, wat hem ziet en dat kótterbij kunt. Da sjpringt e óp en wilt voetsjneure. Mar heë veult ziech alling en kriet floep. Heë zakt óp de kneie en kruuft noa d’r rank van ’t wasser. Went e mar inne Astra ziet, ejaal weë, al is ’t ziechzelver, da kriet e werm mód. Heë sjpringt reët.
‘Iech wil diech zieë,’ ruft e.
Mar nuuks beweëgt ziech. Da sjpreit heë de erm zoeëwie heë dat van d’r Astra-aod kent. E paar sjritte leuft e ’t jraas eri.
‘Iech wil diech zieë,’ ruft e lanksaam en nit zoeë hel.
Oes ’t jraas kome e paar oere eróp. De oere van e deer. Hij wil nog ins noa ’t wasser sjneure. Nog ins inne Astra zieë, mód krieje.
Mar heë bliet sjtoa en zeët vrundlieg: ‘Iech wil diech zieë.’
’t Jraas beweëgt ziech. Ing fiejoeër kunt reët. Ing fiejoeër wie heë, alling mit de oere van e deer, inne hónk. De erm hilt e jesjtrekt langs ’t lief. De heng tsouwjeknaepe.
‘Noen zien iech diech,’ zeët d’r Astra en heë laacht e bis-je d’rbij.
Lanksaam maat de fiejoeër de heng óp en drieënt ze noa d’r Astra tsouw. Da waad e effe en sjtikt óch de erm oes.
‘Astra,’ zeët d’r Astra.
De fiejoeër huft d’r kop óp en ruucht.
‘Astra,’ zeët d’r Astra nog ins en leuft e paar sjritte noa vure.
Vuurzichtieg zetst de fiejoeër inne vós noa vure en óch d’r angere.
‘Ólf,’ zeët e kót.
D’r Astra zeët ‘m noa: ‘Ólf.’
De fiejoeër knikt en wiest noa d’r Astra-jónk.
‘Doe bis Astra?’
‘Joa, iech bin Astra-jónk.
‘Astra-jónk?’
‘Bij ós heesje ze allenäu Astra en vier hant óch ózze eje naam. Aod, kling ,jroeës.’ Heë waad effe. ‘Leef.’ Da wiest heë noa d’r Ólf. ‘Doe hitsjt Ólf?’’
‘Joa.’
Ze lofe noa ee tsouw, de erm nog ummer oes-jesjtrekt.
‘Vier sjpraeche de sjproach van de eëd,’ zeët d’r Astra-jónk.
Ze pakke ziech bij de erm vas. D’r Astra-jónk bloast hem i zie jezich.
‘Zoeë bejrusse vier ós.’
D’r Ólf huft d’r kop óp en ruucht.
‘Zoeë dunt vier dat bij ós.’
Ze laache allebei en losse ziech los.
‘Iech woar al ing tsiet noa diech an ’t kiekke,’ zeët d’r Ólf. ‘Iech hauw miech in ’t hoeëg jraas versjtaoche.’
‘Woarum versjtaoche?’
‘Vier kenne alling ószelver, mar dat woar inne vreëme jeróch deë doa mit d’r wink koam aadrieve. Iech wool voetlofe, mar iech wool óch blieve. Wat iech zoog maachet miech nuisjierieg, doa wool iech nit va voetsjneure. Doe han iech miech versjtaoche.’
‘Iech wool óch voetsjneure, mar wie iech inne Astra in ’t wasser zoog, doe kroog iech mód.’
‘Inne Astra in ’t wasser?’
‘Vier Astra’s kenne nit alling zieë en in ’t wasser zien iech inne.’
‘Mar dat bis te doch zelver.’
‘Dat wees iech, mar ’t is jenóg um nit voet tse sjneure.’
‘Woa zunt die angere Astra’s da?’
‘Doa hinge urjens sjteet inne boom jans alling. D’r intsiegste boom deë d’r sjlaag uvverleëft hat. Doa zitse ze.’
‘Wat vuur inne sjlaag?’
‘Wie d’r mond vuur ózze sjteer sjuvet, is ós lit oes-jebraoche. En vier zunt mitje-vloage noa de eëd woa inne sjtórm losbrooch. Beum en sjtruuch woeëte umjebloaze. Alling deë boom, deë inne boom, sjterker wie d’r sjtórm. Doa zitse de Astra’s, sjterker wie d’r mond.’
‘Woarum bis te bij hön voetjejange?’
‘Iech vong ’t Astra-leef zoeë leef, dat iech ‘m angesj bejrusse wool. Nit mieë zoeë.’ Heë bloast in de loeët. ‘Nit mieë zoeë, wie bij de angere Astra’s. Mar iech tsel nit mit umdat iech jónk bin. Doch iech hauw zoeë sjun jeveul i miech. Doe bin iech voetjesjneurd. Jeweun voetjesjneurd, mie jeveul hingernoa.’

Deel 13 – D’r litsjtee

D’r Astra-jónk drieënt ziech um en leuft noa ’t wasser. D’r Ólf leuft mit hem mit.
‘Wils te hei blieve?’
Heë trukt de sjouwere óp.
‘Iech wees ’t nit. Mar hei passeert jet, iech veul ‘t.’
‘Joa, doe bis miech bejieënd,’ laacht d’r Ólf.
‘Woa kuns doe vandan?’
D’r Ólf drieënt ziech haof um en wiest.
‘Wie ’t kloar woeët bin iech voetjejange en wen de zon óp zienne huekste pónk sjteet, mós iech tseruk um vuur d’r duuster werm heem tse zieë.’
‘Vuur d’r duuster werm heem tse zieë?’
‘Joa, vier woeëne bijenee in e hoes. Allenäu Ólfe. Jroeëse, klinge, jónk, aod. In jiddder hoes woeënt ing famillieë. En de hoezer hant vier zelver jebouwd mit hoots van de beum en sjtruuch. Wen ’t duuster weëd, junt vier de hoezer eri.’
‘Woarum?’
‘Duuster is nit sjun. Da zies te nuuks. Doarum wille vier kótbijenee zieë en junt sjloffe bis ‘t werm kloar weëd.’
‘Komt uur da werm oes ’t hoes?’
‘Joa, da zukke vier aese. Bleer van de sjtruuch en de beum, wótsele oes de eëd. Vier kanne jód ruuche en doarum vinge vier wal ummer jet.’
‘Has te al jet vónge?’
‘Joa, mar nit um tse aese.’ D’r Ólf holt ing sjelp oes de taesj. ‘Kiek, die han iech bij ’t wasser vónge. Bij ós woa iech woeën, hat inne Ólf óch zoeng sjelp. Die hat e lang jeleie van inne angere Ólf kraeje. Deë hauw ze van ing janse sjun fiejoeër kraeje. Ze woar wies blauw jekluurd. Ze joof hem ing sjelp woa inne sjtee i zoos deë lit sjienget. Wie heë de sjelp in de heng hauw, noom ze d’r sjtee en jong ze voet. Vanaaf die tsiet dreumet deë Ólf alling mar van die fiejoeër en deë sjtee. Heë zoeët uvveral, mar jong nit tse wied. Vuur d’r duuster wool heë werm heem zieë.’
‘Hat e ze oeëts vónge?’
‘Nae.’
‘Woa hauw heë ze da jezieë?’
‘Vier junt alling in d’r duuster eroes wen ’t volle mond is. Da junt vier in inne krink zitse en zinge. D’r öadste Ólf sjteet middedri. Wen vier werm noa de hoezer junt, bliet heë alling in d’r volle mond sjtoa. Zoeë is dat doe óch jeweë. Ópins woar ing wólk vuur d’r mond jesjoave. Wie d’r Ólf noa heem wool joa, sjtong die fiejoeër vuur hem.’
D’r Astra-jónk pakt ziech de sjelp in de heng.
‘Doa kanste wasser i doeë,’ zeët d’r Ólf, ‘kiek mar.’
Ze lofe noa ’t wasser en heë sjupt wasser óp. D’r Astra-jónk kiekt dri.
‘Joa, dat bin iech.’
Óch d’r Ólf kiekt dri en ze laache.
‘Ólf,’ ruft d’r Astra-jónk, ‘noen broech iech nit mieë hei an d’r rank van ’t wasser tse blieve. Wen iech inne Astra wil zieë, kiek iech jans ainfach in de sjelp.’
‘Da mósse vier wal jans vuurzichtieg lofe en da bin iech nit vuur d’r duuster heem.’
‘Jees te werm tseruk?’
‘Joa, iech wil ze vertselle, dat iech ing sjelp vónge han.’
D’r Astra-jónk sjud ’t wasser oes de sjelp.
‘Jees te óch d’r litsjtee zukke?’
‘Wens te mit miech mitjees.’
‘Joa, mar da kans te wal nit mieë vuur d’r duuster in ’t hoes zieë.’
D’r Ólf kiekt hem aa.
‘Iech bin doch nit alling.’
D’r Astra-jónk drieënt ziech um noa ’t wasser.
‘Iech óch nit en han ’t wasser nit mieë nuedieg.’
De zon sjteet hoeëg an d’r himmel. D’r Ólf sjtikt ziech de sjelp in de taesj. Ze lofe durch ’t hoeëg jraas voet van ’t wasser. D’r Astra-jónk kiekt nog ins effe um noa woa heë vandan koam. Wat e noen jeet zukke, hat ’t zelfde jeveul wie wat e hat hinger jelosse. Doarum jeet e ejentlieg óp waeg tseruk.

Deel 14 – D’r sjtroech is leëg

Bij d’r boom weëd ’t kloar. D’r Astra-kling maat als ieëtsjte de oge óp. Heë blieft nog effe ligke. Da kunt e mit inne roek reët, kiekt noa d’r sjtroech en vrieft ziech durch de oge. Flot sjneurt e noa d’r sjtroech. Heë wees nit wat e ziet. Veult an de tek, mar nuuks. Ze zunt leëg, jing böltjer mieë. Wie kan dat? Wus drieënt e ziech um. Weë van de angere hat dat jedoa? Óp dat moment weëd d’r Astra-jroeës wakker. Heë ziet d’r klinge sjtoa.
‘Wat dees doe doa?’
‘Wat dees doe doa? Wits doe hei nuuks va?’
‘Woava?’
‘De böltjer zunt voet. Hei, d’r janse sjtroech is leëg.’
Noen sjteet óch d’r jroeëse óp en jeet kieke.
‘Wie wil iech dat wisse. Iech han jesjlóffe, dat zoogs te doch.’
‘Weë zeët nit, dats doe al ins wakker woats en noen jraad dongs of-s te sjloffets?’
‘Dat zeët d’r richtieje. Weë sjtong bij d’r sjtroech? Doe, of nit?’
‘Mar iech han jing böltjer jaese.’
‘Dat kans te wal zage.’
‘Kiek da in miene mónk, zies te urjens nog jet zitse?’
D’r klinge maat d’r mónk óp en wiest. D’r jroeëse kiekt in d’r mónk.
‘Flaich has te ze urjens verbórje?’
‘Nae, doe has ze verbórje. Doe kuns óp ’t idee va verberje en nit vuur nuuks.’
‘Da zag miech ins woa iech die da verbórje mós han.’
‘Iech zal ze vinge!’
D’r Astra-extra rekt ziech oes en jaapt.
‘Wat inne krach. Kóm han iech de oge óp en iech huur uuch tswai.’
‘Woats doe nit al ins wakker,’ zeët d’r jroeëse.
‘Wen ’t kloar weëd, weëd inne Astra wakker. In d’r duuster ziet e nuuks.
D’r jroeëse kiekt noa d’r klinge.
‘Zies te noen, iech kan ’t nit jedoa han. Doe sjtongs bij d’r sjtroech en doe waor ’t kloar. Wen inne ’t jedoa hat, da bis doe ‘t.’
‘Wat jedoa han?’ vroagt d’r extra.
‘De böltjer ópjaese,’ keëkt d’r jroeëse.
‘Dat hat jinne jezieë,’ keëkt d’r klinge nog heller.
Jinne hat jemerkt, dat ’t Astra-leef ziech sjtelt. Het hat de letste zinne van die tswai jehoeëd.
‘D’r Astra-aod hat reët. Hei óp de eëd zunt vier angesj woeëde. Hei óp de eëd wille vier al vuur ós zelver han.’
Hinger ’t Astra-leef klinkt de sjtim van d’r Astra-aod. Heë zitst reët óp.
‘De eëd hat nui dinger vuur ós. Vier wisse alling nog nit zoeë jód d’rmit um tse joa.’
‘Joa,’ zeët d’r jroeëse, ‘doa zunt d’r die duie de nui dinger in d’r mónk en voet zunt ze.’
‘Nit woar!’
D’r klinge leuft óp d’r jroeëse aaf en wil ‘m houwe.
‘Jenóg jeweë!’
Jinne hauw d’r Astra-aod oeëts zoeë hel hure róffe.
‘Vier junt de welt werm maache zoeë wie ze woar, vuurdat vier koame. Vier junt wieër mit d’r busj.’
’t Astra-leef vingt aa ze in ’t jezich tse bloaze. De angere dunt heur noa. Alling die tswai dunt ’t mar effe. Jans kót bloaze ze, wen ze ziech óngeree zient. De Astra’s- aod en leef junt d’r busj eri. D’r extra leuft hinger hön aa. Oane um tse kieke leuft d’r jroeëse de anger zie óp. D’r klinge bliet sjtoa en zetst ziech óppen eëd.
‘Iech wil wisse wat hei passeerd is. Weë hat die böltjer jeklauwd?’
Mit e kuultje kratst heë in de eëd.
‘Astra’s dunt in d’r duuster de oge tsouw en wie ’t kloar woeëd woar d’r sjtroech leëg. Da mós ’t inne angere zieë jeweë. Mar weë en woa zitst deë? Of woar ’t flaich d’r Astra-jónk? Nae, deë ziet óch nuuks in d’r duuster. Is ’t jet wat in de loeët hingt.’
Heë kiekt eróp en sjud da mit d’r kop.
‘Zitst ’t ónger de eëd?’

Deel 15 – Vas-jebónge

Nog heller krats te mit ’t kuultje in de eëd. Heë hat nit durch, wat hinger ‘m passeert. D’r Röcheler kunt óp heng en vus ónger d’r sjtroech oes. Heë hat inne jrielaach in zie jezich. Zever leuft oes ziene mónk. Lanksaam sjliecht heë kótterbij. D’r Astra-kling vingt doch dat e jet tse lang alling is.
‘Iech zal mar óch ins joa. Mar noa wem. D’r jekke jroeëse of die angere?’
D’r Röcheler is noen zoeë kótbij, dat d’r zever van hem bij d’r klinge óp d’r kop druupt. Mit ing hank veult deë ziech óp zienne kop. ’t Plekt. Heë trukt e vies jezich en ruucht draa. Da huete hinger ziech jet röchele. Heë kriet jroeëse oge va sjrek en drieënt ziech um. Vuurdat e kan keëke, hat d’r Röcheler hem mit ing hank vas-je-sjnapt. Mit de anger trukt e ziech e lank hoar oes en bingt hem doa mit vas.
‘Mieng hoare zunt zoeë sjterk wie wótsele van inne boom. Noeëts mieë kuns te los.’
D’r klinge maat d’r mónk wied óp, mar keëke kan heë nit. D’r Röcheler kunt kótbij zie jezich.
‘Huur iech diech ing kieër keëke, dui iech zoeëvöal bleer in diene mónk dat-s te inne sjtroech weëds.’
Da sjpringt heë rónk en zingt.
‘De böltjer zunt zoeë zus, ze maache miech verrukt.’
Heë danst zoeë lang dat e mui óppen eëd vilt. Mar nit vuur lang. Heë kruuft óp heng en vus noa de höal.
‘Flot e nui böltje. Wie auwer, wie zusser, wie sjunner.’
Went e voet is, kunt d’r jroeëse oes d’r busj tseruk.
‘Iech kom mar ins kieke woat-s te bliets. Iech veul miech doch alling oane Astra.’
D’r Astra-kling maat d’r mónk óp, mar kan alling mar piepe.
‘Klinge has te e böltje aafje-sjlikt?’
Deë sjud wild mit d’r kop.
‘Bis te miech vuur d’r jek an ’t haode? Woarum has te diech vas-jebónge?’’
Heë leuft um hem hin, mar da kunt d’r Röcheler werm tseruk en sjnapt óch d’r Astra-jroeës.
‘Nog inne van die böltjer-sjnuutsere.’
D’r Röcheler keëkt ’t oes en bingt óch hem mit e hoar vas. De tswai zitse noen neëveree. D’r jroeëse kiekt wus noa d’r klinge.
‘Koeëtste miech nit waarsjauwe.’
D’r klinge sjud d’r kop en piept.
‘Joa piepe. Wat zut uur vuur e sjpelsje an ’t sjpieële?’
D’r jroeëse deed d’r klinge noa, mar went e ziet dat d’r klinge aa vingt tse kriesje hilt e óp. D’r Röcheler kunt mit zie jezich noen óch kótbij dat van d’r jroeëse.
‘Sjwieje, huetste? Sjwieje, angesj maach iech va diech inne sjtroech.’
Da danst en zingt heë werm.
‘De böltjer zunt zoeë zus, ze maache miech verrukt.’
Òpins klinkt va wieds de sjtim van d’r Astra-extra.
‘Zut uur nog jet an ’t doeë?’
D’r Röcheler bliet sjtoa en wiest noa de tswai.
‘Sjwieje, dink draa!’
‘Hao klinge, jroeëse, zut uur nog jet an ‘r doeë? Iech huur uuch nit.’
Effe is ’t sjtil, da klinkt ’t kótterbij.
‘Hat uur nog krach?’
D’r Röcheler kruuft ónger d’r sjtroech.
‘Uur tswai, zaat ins jet.’
D’r extra kunt oes d’r busj. Went e de tswai ziet vingte aa tse laache.
‘Iech wees dat uur uuch jeer hat, mar zoeë jeer dat uur noeëts mieë oesee wilt joa.’
D’r jroeëse drieënt mit de oge en d’r klinge maat ze tsouw.
‘Weë hat weë vas-jebónge?’
Went e dat vroagt kunt d’r Röcheler oes d’r sjtroech. Vuurdat e ’t wees zits te
vas-jebónge neëver de tswai.
‘Wat mós dat vuursjtelle?’
‘Sjwieg,’ ruft d’r Röcheler, ‘mit d’r inne vang iech d’r angere. Iech wil werm danse en zinge, mar iech jon miech raeste in de höal. Jinne kriet dön los. Die angere vang iech óch nog. Ha, ha! De böltjer zunt zoeë zus, ze maache miech verrukt. En dink draa, óch doe nuie, zeës te jet, weëds te inne sjtroech mit jans vöal bleer.’
Jemeen laachend kruuft e noa de höal. D’r klinge trukt e joekend jezich. D’r jroeëse beugt d’r kop en d’r extra kiekt mit de oge wied óp sjnak vuur ziech oes. Heë sjnapt nog nit wat hem uvverkome is.

Deel 16 – Nog mieë Ólfe

D’r Ólf en d’r Astra-jónk lofe nog ummer durch ’t hoeëg jraas. Hinger hön is e sjpoor va platjetroane halme. De zon is al ing tsiet uvver ’t hüekste punt. Bij inne dikke sjtee blieve ze sjtoa.
‘Koom vier zetse ós,’ zeët d’r Ólf.
D’r Astra-jónk jeet neëver hem zitse.
‘Is ’t nog wied?’
‘Tsiet um effe tse raeste hant vier wal. Iech dink dat vier vuur d’r duuster bij de hoezer zunt.’
Mit d’r ruk zitse ze teëje d’r sjtee. D’r Astra-jónk sjtrekt ziech de bee.
‘’t Wasser kanne vier nit mieë zieë.’
‘ Bij ós hoezer is óch wasser. Dat sjtreumt oes de berje.’
‘Hat uur doa ummer jewoeënd?’
‘Wie iech wees waal. Mar jans vruier, jans lang jeleie woeënete de Ólfe in de buzje. Doa zoeëte ze anger dere um óp tse aese.’
‘Óp tse aese,’ vroagt d’r Astra-jónk.
‘Joa, in d’r mónk duie, knauwele en aafsjlikke. Kiek zoeë.’
D’r Ólf deed jraad offe d’r Astra-jónk wil biese. Deë weert ziech mit de heng.
‘Han mar jinne floep,’ laacht d’r Ólf, ‘dat dunt vier noen nit mieë.’
D’r Astra-jónk trukt e vies jezich.
‘Wat dut uur noen da?’
‘An de beum en sjtruuch waast obs, dat sjmaad jód. En in de eëd zukke vier wótsele um op tse aese.’
‘En de dere, wat is dat?’
‘Ejentlieg woare vier vruier óch dere. Vier lofete óp veer puet.’
D’r Ólf kruuft óp heng en vus durch ’t jraas.
‘Woarum dut uur dat noen nit mieë?’
‘Óp inne daag, de Ólfe hauwe jenóg tse aese jehad en ze wole jraad bij de baach wasser joa drinke, doe plötslieg de eëd óprieset. Oes inne ris sjprietset vuur umhoeëg. Inne hese brij sjtreumet uvver de eëd. Um nit tse verbrenne moeëte de Ólfe sjneure. Zoeë rennete ze daag en nate lang bis ze durch de berje nit mieë wieër koame. D’r hese brij koam kótterbij. Doe zunt ze langs d’r berg umhoeëg jesjraveld. Óp eemoal sjtiejet d’r brij nit mieë. Doe zunt ze blieve hange, joare lang. ’t Woeëd jans döks winkter en zommer. Bis d’r brij aafjekeuld woar en hel woeëd. Doe hant ze ziech eraaf losse roetsje, mar ze kanke nit mieë óp veer püet lofe. Zoeë lang hauwe ze jehange. Ze jonge noen reët óp. Doadurch kanke ze de angere dere die óch werm tseruk koame nit mieë vange. Mar oes d’r brij wasete beum en sjtruuch woa-aa obs koam. Doa aese vier nog va.’
D’r Ólf sjteet óp.
‘Koom vier junt. Iech krien lanksaam aa zin in obs.’
D’r Astra-jónk sjtelt ziech óch.
‘Doe has miech nuisjierieg jemaat. Iech wil dat óch wal ins in d’r mónk duie.’
‘Doe wits nit wat-s te preufs. Los ós mar flot durchlofe.’
D’r Ólf vingt aa tse fleute. D’r Astra-jónk deed hem noa. Ze mósse laache. Óp ee moal bliet d’r Ólf sjtoa. Heë ruucht in de loeët en wiest.
‘Doa hinge is inne Ólf.’
D’r Astra-jónk kiekt mar ziet nuuks. D’r Ólf hilt de heng um d’r mónk en sjrait in de loeët. Effe is ’t sjtil. Da hure is ze e sjtuk wieër d’rzelfde sjrai. Ze lofe wieër en d’r Ólf sjrait werm. Óch noen kriet e antwoad. Zoeë jeet dat um en um bis dat ze ziech zient. Ze sjneure óp ee aaf en bejrusse ziech durch tse ruuche. Da pakt d’r Ólf d’r Astra-jónk bij d’r erm.
‘Dat is d’r Astra-jónk.’
D’r angere Ólf kiekt hem aa en ruucht. Da laacht heë. D’r Astra-jónk laacht en bloast.
‘Heë jeet mit miech d’r litsjtee zukke. Iech han bij ’t wasser ing sjelp vónge.’
Heë holt de sjelp oes de taesj en lieët hem zieë. D’r Astra-jónk kiekt óch. Effe veult e ziech alling, mar went e ziet wie verwóngerd d’r angere Ólf d’rhin kiekt, da wint de nuisjieriegheet. ’t Mós doch jet bezóngesj zieë, de sjelp en deë sjtee. Ze lofe wieër. D’r angere Ólf hat alling mar oog vuur d’r Astra-jónk.
‘Has doe de sjelp braat,’ vroagt e.
‘Nae, iech bin nit van ’t wasser, iech bin van ’t lit. Iech kom van ‘ne sjteer. Doaurum heesj iech Astra.’
‘Astra?’
Heë ruucht nog ins en sjrait hel in de loeët. ’t Antwoad lieët nit lang óp ziech wade. D’r sjrai van nog mieë Ólfe klinkt durch de loeët. Ze zunt nit wied voet van de hoezer. Nog mieë Ólfe kome aalofe. Ze ruuche in de loeët en blieve sjtoa. Mar wen ze zient, dat de anger Ólfe laache, laache zie óch.
‘Dat is d’r Astra,’ zeët d’r Ólf, ’en umdat heë zoeë jónk is, is e d’r Astra-jónk.’
‘Astra, Astra,’ zage de Ólfe hem noa.
D’r Astra-jónk bloast noa ze en doa mósse ze vuur laache.
‘Mörje jon iech mit hem d’r litsjtee zukke,’ zeët d’r Ólf.
Doa-óp sjneure de Ólfe noa de hoezer.
‘Iech han honger, iech wil aese,’ ruft heë ze noa.
‘Ze junt ’t an de angere vertselle.’
Wen ze bij de hoezer kome, kunt inne auwe Ólf mit e bret vol bleer eroes.
D’r Ólf duit e blad in d’r monk. Heë jieët óch e blad an d’r Astra-jonk. Deë hilt ’t teëje d’r mónk. Mar sjud mit d’r kop. De Ólfe mósse laache.
D’r Ólf wiest noa de zon die óngerjeet en pakt ’t bret in de heng.
‘Mörje mósse vier jód oes-jeraest zieë.’
Heë ruucht an de angere Ólfe.
‘Vier junt sjloffe.’
Heë winkt noa d’r Astra-jónk um mit tse kome. Deë bloast noa de Ólfe. Die laache werm. Heë leuft hinger d’r Ólf aa ’t hoes eri. Mar dat vingt e komiesj. Sjloffe in e hoes, jing sjtere, mar e daach boave ziech. Wen d’r Ólf sjlieëft jeet e eroes. An duur is ’t duuster en sjtil. Lankoes lekt e ziech vuur de duur. De sjtere kan heë noen zieë. Doa oave is e jebore, ing sjtroal van ’t lit. Tsezame zoeëvöal sjtroale, tsezame inne sjteer, Astra. Tsezame lit. Ummer tsezame. Ummer lit. In inne flits, in inne sjlaag, óp de eëd. Noen is e alling, oane de angere Astra’s. Vuur ’t ieëtsjt allling. Alling in d’r duuster. ’t Lit wied voet. Heë kiekt noa ’t lit en zukt e jeveul, e Astra-jeveul hei óp de eëd. Mörje jeet e tsezame mit d’r Ólf. E sjterekink en e eëdkink ópzuk noa ing zilverblauw fiejoeër in ing wólk, sjweëvend óp himliesje tuen. Ze braat de sjelp woa-i heë ziech zelver vong. D’r litsjtee, ’t hats van de sjelp noom ze mit. Dat lieët hem nit los. ’t Is mieë wie ing jesjiechte. ’t Lieët hem kloar zieë in d’r duuster. ’t Lieët hem ópwaeg joa in d’r daag. Heë wil de oge sjlisse, mar va wieds huete jet. ’t Liecht jet óp d’r sjrai van d’r Ólf. Inne zingende sjrai deë in de naat inne echo kriet. ’t Maat hem nuisjierieg, mar jieët hem óch e engslieg jeveul. Doch bliet e ligke. Went ‘t werm sjtil is, sjlist heë de oge en bloast noa de sjtere.

Deel 17 – Inne nuie sjtroech

De drei Astra’s kieke vuur ziech oes. Jinne hat nog jet jezaad. Da verzukt d’r extra ‘t. Heë fluustert sjtil.
‘Wie hat deë uuch tswai…’
‘Ssjjt,’ zeët d’r jroeëse.
D’r klinge maat de oge feste tsouw en deed jraad of e nuuks huet. Mar went e de sjtim huet van ’t Astra-leef junt zieng oge wied óp. Het kunt zingend kótterbij. D’r klinge probeert ziech los tse maache. Dat deed e zoeë hel, dat de anger tswai mitsjokkele. Ze kome in inne knub tse zitse.
‘Huur óp,’ zeët d’r extra, ‘dierek huet dat ónjehäuer ós en da zunt de póppe an ’t danse.’
Dat hulpt. De sjtim van ’t Astra-leef is noen zoeë kótbij, dat ze ‘m kanne zieë. D’r jroeëse vingt aa mit d’r kop tse winke. De angere dunt hem noa. Mar ’t  Astra-leef mós hei hel vuur laache.
‘Wat zut uur vuur e sjpelsje an ’t sjpieële? Ee, tswai, hup, in d’r knub?’
‘Ssjjt,’ deed d’r extra jraad of e e deer voetsjikt.
‘Ssjjt, has te ’t teëje miech. Los miech nit laache. Uur kiekt alsof jet sjlims passeerd is. Darf iech mit doeë?’
’t Astra-leef zetst ziech bij hön. De drei sjokkele noen jans kreftieg mit d’r kop.
‘Voet,’ fluustert d’r jroeëse ópins hel. Mar ’t is tse sjpieë. De tek van d’r sjtroech junt oeseree. D’r Röcheler sjpringt kótterbij.
‘Dat is evver jemekkelieg, nog zoeëjet. Has te diech al jezatsd?’
’t Astra-leef kiekt jesjrókke um.
‘Wat is dat?’
‘Wat iech bin, vroag dat mar an die angere. Nae, sjwieje. Iech mós nog inne vange. Huets te, sjwieje. Angesj dui iech bleer in diene mónk en da weëds te inne sjtroech. Huets te, sjwieje jenauw wie de angere.’
D’r Röcheler trukt ziech werm e hoar oes en bingt ’t Astra-leef an de angere vas. Die zitse werm reët óp.
‘Mar dat darf doch nit,’ zeët ’t Astra-leef wus.
‘Uur darft óch nit an miene sjtroech kome. Die herlieje böltjer ópaese.’
‘Vier wisse nit dat die van diech zunt.’
‘Wist uur da waal dat ze van uuch zunt!’
‘Al wat van ós is, is óch va diech,’ klinkt hinger hön.
Va sjrek maat d’r Röcheler inne sjprunk in de loeët. D’r Astra-aod sjteet mit jesjpreide erm bij d’r sjtroech.
‘Hei is nuuks van uuch,’ keëkt d’r Röcheler.
‘Is ’t da waal va diech?’
‘D’r sjtroech is va miech!’
Heë trukt ziech e hoar oes. D’r Astra-aod lieët de erm zakke.
‘Vier zunt de kinger van ’t lit en ’t lit lieët ziech nit vange.’
D’r Röcheler bringt hem noa de angere en bingt hem an hön vas.
‘Noen han iech uuch allenäu en kent uur lanksaam inne nuie sjtroech weëde. Mieng hoare woamit iech uuch vasjebónge han, weëde wótsele en went de bleer van d’r sjtroech aafvalle, dui iech ze uuch in d’r mónk. Zoeë weëd uur óch inne sjtroech. Inne sjtroech mit böltjer um tse aese.’
D’r klinge vingt aa tse joenke.
‘Iech zal ’t noeëts mieë doeë.’
‘Kriesj, keëk, jinne huet uuch. ’t Maat nuuks oes. Iech han uuch allenäu.’
‘Sjtil,’ zeët d’r Astra-aod, ‘de eëd kriet ziene busj tseruk, vier zunt d’r ieëtsjte sjtroech.’
‘Hahaha,’ laacht d’r Röcheler jemeen, ‘iech jon miech raeste, jans lang raeste.’
Óp heng en vus kruuft e ónger d’r sjtroech.
‘Noen weëde vier zelver böltjer,’ zeët d’r jroeëse.
‘Da woolt uur doch zoeë jeer,’ laacht d’r extra, ‘böltjer, en noen zut uur ze zelver. Is dat nit komiesj. Iech bin benuid wie uur sjmaat. Zoeër, zus?’
D’r jroeëse en d’r klinge beuje ziech d’r kop.
‘’t Weëd duuster,’ zeët d’r Astra-aod.
’t Astra-leef bloast noa de sjtere.
‘Bis mörje fluustert ‘t.’
De zon is al ing tsiet óp. D’r Astra-jónk zitst reëtóp neëver de duur mit d’r ruk teëje ‘t hoes. Hei en doa kome Ólfe noa boese. Óch de duur neëver d’r Astra-jónk jeet óp. D’r Ólf kunt eroes. Heë hat tswai kule i jen heng. Inne jieët e an d’r Astra-jónk. Doabij ruuchte in de loeët. De angere Ólfe dunt dat óch.
‘Hei has te inne kuul.’
D’r Astra-jónk bloast noa hem.
‘Woavuur hant vier dem nuedieg?’
‘Dat leuft ziech jemekkeliejer en iech wis nit wie wied en wie lang vier mósse lofe.’
D’r Ólf deed het vuur. Heë leuft e paar sjritte.
‘En iech wis nit wat vier allenäu nog teëje kome.’
D’r Astra-jónk kiekt hem vreëm aa.
‘Teëjekome?’
‘Jevierlieje dere of zoeëjet. Da mósse vier ós were. Kiek zoeë.’
D’r Ólf deed jraad of e aajevalle weëd en huit mit d’r kuul um ziech hin. D’r Astra-jónk deed hem noa, mar waal jet lanksamer. Heë jieët e paar sjleëg en wiest vuur ziech oes.
‘Iech han wie ’t duuster woar jet hure sjraie. Doahinge, wied voet. ’t Liechet jet óp d’r sjrai van uuch. Alling nit zoeë sjun. Iech woar vroeë wie ’t óphool.’
Wen heë ’t zeët ziet e, dat de Ólfe ziech sjrekke. Mar jinne zeët jet. D’r Astra-jónk vingt dat komiesj.
‘Deë sjrai, hat uur dat nit jehoeëd?’
Nog ummer zeët jinne jet. D’r Ólf durchbrikt de sjtilte.
‘Koom vier junt.’
Durch tse ruuche nimt e absjied van de angere Ólfe.
‘Ziech vuurzichtieg,’ zeët inne Ólf, ’has te de sjelp bij diech?’
‘Joa,’ laacht heë en drieënt ziech um.
D’r Astra-jónk bloast noa de angere Ólfe en leuft hinger hem aa.

Deel 18 – D’r sjelpeberg

Ze lofe werm tseruk noa ’t wasser. Wen ze e sjtuk jelofe hant probeert d’r Astra-jónk ’t nog ins.
‘Woarum zaats te jraad nuuks wie iech dat vertsellet van deë sjrai?’
‘Deë sjrai hure vier lever nit. Doa hant vier floep vuur.’
‘Woarum dat da?’
‘Dat is d’r sjrai van de Wólve.’
‘Mar ’t woar wied voet.’
‘Joa, ze kome óch wal ins kótterbij.’
‘En da.’
‘Da wille ze ós ópaese.’
‘Hant ze dat da wal ins jedoa?’
‘Vruier zouw dat wal ins passeerd zieë. Doarum sjloffe vier in ’t hoes um ós tse sjutse.’
‘Zunt die da zoeë sjterk?’
‘Joa, die kome mit vöal en hant sjterke tseng. Doamit riese ze ós i sjtukker. Wie de Ólfe nog óp heng en vus lofete, woare ze óch Wólve.’
‘Is dat wat-s te miech vertseld has?’
‘Joa. Wie ze an deë berg jehange hant.’
‘Woarum sjraie ze da zoeë?’
‘’t Naats junt ze óp jach en da róffe ze noa ee um bijenee tse kome.’
‘Hat uur ’t da óch jehoeëd?’
‘Vier wille ze nit hure. Zoene floep hant vier.’
Sjwiejend lofe ze wieër. D’r sjrit van d’r Ólf is flotter woeëde. D’r Astra-jónk leuft hinger hem aa. De jesjiechte van de Wólve lieët hem nit los. Heë vingt aa tse tswiefele. Zouw heë wal wieër joa en mós heë de angere Astra’s nit waarsjauwe?
Deë floep in de oge van de Ólfe en ‘t sjwieje wie heë ’t van d’r sjrai vertsellet. ’t Mós doch jet sjrekliejes zieë. Mar de jesjiechte van de sjelp en die janse sjun fiejoeër, zilverblauw. Zilverblauw, wat ing kluur. Joa, ieëtsj d’r litsjtee. Da kan heë de angere Astra’s ins losse zieë, dat heë óch mittselt. Dat heë jet hat wat zieë nog noeëts jezieë hauwe. En de Wólve woare ja ejentliech wied voet. Nae, ieëtsjt d’r litsjtee. Óngertusje woare ze werm bij ’t wasser aakómme.
D’r Ólf bliet sjtoa.
‘Hei mósse vier zukke. Hei han iech de sjelp vónge. Die hat jet mit ’t wasser tse maache.’
D’r Astra-jónk sjteet neëver hem.
‘Doe kans óch wasser dri doeë, da lieët die diechzelver zieë.’
D’r Ólf holt de sjelp oes de taesj en sjupt jet wasser dri.
‘Kiek doa has te diech werm.’
Tsezame kieke ze dri.
‘En,’ zeët d’r Astra-jónk, ’hei has te óch die sjun fiejoeër jezieë. Zilverblauw. ‘
‘Joa,’ fluustert d’r Ólf, ‘mit deë sjunne litsjtee.’
Ze kieke nog effe in de sjelp. Da sjud d’r Ólf ’t wasser oes en duit ze ziech in de taesj.
‘Koom, vier junt. Die zie oes, de zon in d’r ruk, da broeche vier nit zoeë mit de oge tse pietsje.’
Neëveree lofe ze langs d’r wasserrank. ’t Hoeëg jraas is zoeë kotbij ’t wasser naas. Mar noa ing tsiet lofe weëd ’t jraas winniejer en d’r drek ummer fienger bis ’t zank is. E jroeës jeël flach. Langs d’r wasserrank is d’r vuchtieje zank hel en kanne ze jemekkelieg lofe. E sjtuk wieër in d’r drueje zank zient ze jet wat wies is. Ze lofe d’rhin, mar dat jeet noen lestiejer. De vus zakke e sjuk in d’r losse zank.
‘Dat is óch ing sjelp,’ zeët d’r Ólf.
D’r Astra-jónk raaft ze óp.
‘Dat is jenauw dezelfde en ze is óch leëg.’
‘Doa hinge ligke d’r nog mieë,’ ruft d’r Ólf.
‘Has te dieng sjelp hei óch vónge?’
‘Zoe wied bis in d’r zank bin iech nit kome. De sjelp va miech loog nog in ’t hoeëg jraas.’
D’r Astra-jónk lekt hem ing hank óp de sjouwer.
‘Da kanne vier nit mieë tseruk. Winniegstens nit vuur d’r duuster.’
D’r Ólf kiekt hem aa en da noa de sjelpe. Oane jet tse zage leuft e wieër, d’r Astra-jónk hinger hem aa. Ze mósse ziech muite doeë um nit óp de sjelpe tse treëne. Mar wen ze wieër junt, weëd dat lestieg. De sjelpe ligke noen zoeë kót bijenee, dat ze inne weëg maache. Vuurzichtieg treëne ze dróp. De sjelpe zakke in d’r zank. Wied voet zient ze an d’r sjloes van d’r weëg inne berg. Inne jroeëse berg sjelpe. Went ze kótterbij kome, hure ze jet fleute. D’r Ólf drieënt mit de oere. Wie kótterbij ze kome, wie heller ‘t klinkt. Bis ’t pieng deed an de oeëre. Ze haode ziech d’r kop vas en blieve sjtoa. Mar ’t weëd ummer heller. Tsejeliechertsiet drieëne ze ziech um. Ze wille voetsjneure. De vus kome evver nit los va de sjelpe. Noen keëke ze teëje ’t fleute i. Óp eemoal sjtaeche e paar erm oes d’r berg sjelpe. Doa kunt inne reët. ’t Fleute huet óp. De tswai hant ’t nit jehoeëd en keëke wieër. Bis deë man oes d’r sjelpeberg mit ing haffel sjelpe noa ze wurpt.

Deel 19 – D’r Oetsj

Jesjrókke blieve ze sjtoa mit d’r mónk wied óp. Ze wisse nit wat ze zient. Vuur hön sjteet inne sjwats-jreune man deë blinkt van d’r zever.
‘Wat zut uur an ’t keëke,’ vroagt d’r man.
De tswai hoale deep oam.
‘Umdat ze hei zoeë hel fleute,’ zeët d’r Ólf.
‘Fleute? Dat is zinge, ’t zinge van d’r wink.’
D’r Astra-jónk veult ziech nog ins an de oere.
‘Zinge? Dat deed waal pieng an de oere.’
‘Went dat pieng deed, da sjtimt jet nit.’
D’r Ólf sjtikt ziech de hank in de taesj.
‘Wat zouw da nit sjtimme?’
‘Vuur miech is ’t zinge van d’r wink in de sjelpe moeziek. Moeziek die miech vroeë maat. Huetste, vroeë maat. Mar diech deed ’t pieng. Dat kan doch nit.’
‘Iech han óch ing sjelp,’ zeët d’r Ólf en lieët de sjelp zieë.
‘Has doe óch ing sjelp? Dat darf nit. Iech wil alle sjelpe han. Koom hei d’rmit.’
Heë wil d’r Ólf bij d’r erm sjnappe. Deë bukt ziech en wurpt de sjelp noa d’r Astra-jónk. Óch dem sjnapt e bij d’r erm. Deë lieët de sjelp valle. D’r Ólf wilt hem óprafe, mar noen weëd óch heë vas-jesjnapt. Ze veule de sjliemvingere die de erm umklemme. Durch wild tse sjpartele probere ze voet tse floetsje. E sjtuksje jelingt ‘t, mar da pakke de vingere ze zoeë vas, dat ze nit mieë voetkómme.
‘Miech d’r jroeëse Oetsj, miech jehuet alle sjelpe.’
‘De sjelp is va miech,’ zeët d’r Ólf, ‘iech han ze vónge.’
‘Nuuks d’rva. Iech woeënet zelver in ing sjelp, mit nog ing sjelp. Zoeë kank die tsouw joa. Bis óp inne daag ’t wasser zoeë wild dong, dat de sjelp oesee jong. Iech drievet voet en zoog nog mieë sjelpe oesee-joa. Al wat dri woeënet drievet noa ee tsouw en bloof an ee plekke. Zoeë woeëte vier inne jroeëse Oetsjerieje Oetsj. Hei bin iech d’r Oetsj.
‘’t Weëd wal tsiet dats te ós los lieëts,’ kuumt d’r Astra-jónk.
‘Loslosse? Iech nim uuch mit in d’r sjelpeberg. Iech kan nit tse lang in de zon blieve, angesj drueg iech oes.’
‘Vier drueje evver nit oes. Los ós los,’ protesteert d’r Ólf.
‘Iech nim uuch mit. Uur klauwt sjelpe. Mie hoes.’
D’r Oetsj lieët de erm zakke, mar lieët de tswai nit los. Heë drieënt ziech um en zukt ziech ziene waeg in d’r sjelpeberg. D’r Ólf kan jraad nog zieng sjelp sjnappe en sjtikt ze in de taesj. Binne in d’r berg zient ze dat de sjelpe zoeë jesjtabeld zunt, dat ze jee zonlit durchlosse. Umdat ze zoeë lieët zint, sjienge ze kloar. Doarum kan me al jód zieë. Óp ing aofe plaatsj zetst heë hön neer.
‘Hei bliet uur zitse en went uur uuch voet wilt maache, da vange de sjelpe aa tse fleute. Ze ligke zoeë kót bijenee, dat d’r wink d’rdurch kan sjpieële. ’t Zal uuch werm pieng doeë an de oere. D’r wink zal vuur miech waache.’
D’r Ólf kiekt noa ziene erm, deë nog ummer Oetsjieg is durch d’r Oetsj zieng vingere. ‘Jank doch tseruk noa ’t wasser. Doa jehuets doe.’
‘Nae, doa is jee hoes vuur miech. Iech bin zoeë jroeës, dat iech alle sjelpe nuedieg han um tse kanne woeëne. En uur zalt miech helpe.’
D’r Astra-jónk sjpringt óp en vleit d’r Oetsj aa. D’r Ólf hulpt hem. Mar d’r Oetsj is zoeë Oetsjieg dat ze hem nit kanne vaspakke. Doabij is heë óch nog zoeë jroeës. Doch blieve ze ’t probere bis ze zelver jans Oetsjieg zunt. Va mui-iegheet zetse ze ziech werm óppen eëd. D’r Oetsj laacht.
‘Hat uur ’t noen bejraeve? Noeëts komt uur voet bij d’r Oetsj.’
Heë drieënt ziech um en leuft e sjtuk wieër d’r berg eri.
D’r Astra-jónk kiekt d’r Ólf aa. Sjliem druupt an de naas eraaf.
‘Kiek ins wie vier oeszient.’
‘Wie ing naas die d’r sjnóp hat. Noen zitse vier in d’r sjloever,’ sjnoeft d’r Ólf.
‘Dat jeet noeëts mieë aaf,’ zeët d’r Astra-jónk. Heë verzukt ziech ring tse vrieve.
‘Nae,’ zuet d’r Ólf, ‘hei binne jeet dat noeëts mieë aaf. Dat zies te wal bij d’r Oetsj.’
‘Doarum Ólf, mósse vier an duur zieë tse kome.’
‘Joa, mar wie. Da vange die doch aa tse fleute, dat vier jek weëde.’
‘Jek weëde, doa han iech óch jinne zin i. Blieve vier evver zitse, da zalle vier noeëts d’r litsjtee vinge.’
‘Wat is ’t ós weëd, Astra-jónk? Nit jek weëde, angesj hant vier nuuks draa.’
D’r Astra-jónk vrieft ziech ing druup sjliem van de naas aaf.
‘Wienieë weëds te jek? Wen-s te jet jeer wils han? Móts te doa jek vuur zieë?’
D’r Ólf klatsjt ziech in de sjliemheng.
‘Went ze ’t zelfde dees wie jidderinne, bis te nit jek. Mar da bliet óch ummer al ’t zelfde. Da endert ziech nuuks.’
‘En da,’ zeët d’r Astra-jónk, ‘weëds te óch jek. Sjtel diech ins vuur, vier mósse hei ummer blieve zitse. Iech mós nit draa dinke.’
‘Doe has reët, wat hant vier tse verlizze. Mar wie pakke vier ’t aa?’
‘Ja, Ólf, went vier e jans kling bis-je beweëje, da is ’t fleute misjien nit zoeë hel.’
‘Nae, dat is nuuks. Meens te wie lang ’t doert ier vier hei eroes zunt. Da is d’r Oetsj allang werm tseruk.’
D’r Astra-jónk lekt ing hank óp d’r erm van d’r Ólf.
‘Waad, iech han jet. Wits te wat vier dunt? Vier junt zelver fleute. Óp de sjelp va diech. Ing sjelp klinkt nit zoeë hel. Dat huet d’r Oetsj nit. En de angere sjelpe, die loestere misjien alling mar en haode ziech sjtil.’

Deel 20 – Fleute um voet tse kome

D’r Ólf holt de sjelp oes de taesj en bloast dróp. ’t Klinkt jenauw wie ’t fleute van d’r wink, alling niet zoeë hel. Da waad heë effe. ’t Bliet sjtil. Ze hure d’r Oetsj nit en de sjelpe haode ziech ruiieg.
‘Wen iech dierek bloas lofe vier e paar sjritte. Ins kieke of dat jeet.’
D’r Ólf bloast werm en ze lofe e sjtuk. Da blieve ze sjtoa. Óch noen is ’t sjtil. De tswai vruie ziech.
‘ ’t Jeet,’ laacht d’r Ólf, ‘koom vier junt wieër. Mar dink draa wen iech oam hol, da mósse vier blieve sjtoa.’
D’r Ólf holt deep oam en heë bloast werm. Ze lofe wieër. Jiddesmoal bij ’t oamhoale blieve ze effe sjtoa. ’t Letste sjtuk hat d’r Astra-jónk ’t van d’r Ólf uvverjenoame. Ze kanne d’r oes-jank al zieë. Mar da hure ze hinger ziech inne sjrai. Jejsrókke blieve ze sjtoa.
‘Dat is d’r Oetsj,’ ruft d’r Ólf, ‘koom wieër. Bloaze blieve.’
’t Sjraie kunt ummer kótterbij. Wen ze bij d’r oesjank zunt, vingt óch ’t fleute van de sjelpe aa. D’r Ólf duit ziech de heng óp de oere.
‘Iech wil nit jek weëde!’
D’r Astra-jónk duit ing óp hank e oer en óp ’t anger de sjelp. Heë hüet dat de sjelp ’t fleute teëje hilt. An duur raaft heë ing sjelp die in d ‘r zank likt óp en hilt die noen óp ’t anger oer. D’r Ólf deed hem noa. ’t Fleute hure ze nit mieë, mar óch nit ’t sjraie van d’r Oetsj, dat ummer kótterbij kunt. Wen ze veule, dat d’r sjliem óp ’t lief ópdruegt, blieve ze sjtoa en dunt de sjelpe van de oere. ’t Fleute is noen wied voet. ’t Deed jing pieng mieë. Óch d’r Oetsj is blieve sjtoa. Heë veult de zon óp zieng hoed brenne. Nog ee moal sjrait heë en da drieënt heë ziech um. Mit jroeëse sjritte sjneurt heë tseruk noa d’r sjelpeberg. De tswai ligke lankoes in d’r zank. Ze zunt boese oam. ’t Doert effe ier ze werm bij zunt. Neëveree zitse ze reëtóp. D’r Astra-jónk jieët de sjelp an d’r Ólf tseruk. Heë bloast nog ins dróp en sjtikt ze da in de taesj. De angere sjelpe ligke in d’r zank.
‘Tsezame zunt vier sjterk,’ zeët d’r Astra-jónk.
‘Vier mósse ós mar anee plekke. Dat hat d’r Oetsj ja óch jedoa,’ laacht d’r Ólf.
‘Dat is nog nit zoeë jek. Astrólf, is dat nit jet?’
D’r Ólf jeet reët sjtoa.
‘Tsezame is sjun, mar iech wil óch jeer mieng eje sjritte joa.’
Heë leuft e paar sjritte en duit doabij de vus feste in d’r zank.
‘Zies te, dat zunt mieng sjritte. Hei bin iech jeweë, dat zunt mieng sjpore.’
D’r Astra-jónk deed hem noa. Heë zetst zieng vus in de sjritte van d’r Ólf. Mar da bliet e
sjtoa.
‘Doe has reët, iech maach lever mieng eje sjritte.’
Heë maat e paar sjprung en kunt da neëver d’r Ólf lofe. Ze junt noa d’r rank van ’t wasser. In d’r nase zank leuft ’t ziech jet jemekkeliejer. Sjwiejend lofe ze ing tsiet langs ’t wasser. D’r Astra-jónk is d’r ieëtsjte deë jet zeët.
‘Komiesj is ‘t. Al die jroeëse sjleëg. Vier Astra’s koame oes de loeët valle. Bij uuch, Ólfe rieset de eëd óp en koam vuur. En d’r Oetsj vertsellet dat de zieë bieëvet.’
‘Zoeë kan ziech plötslieg jet endere,’ zeët d’r Ólf.
‘Joa, dat sjtimt, mar ’t passeert nit zoeëmar. ’t Hat ejentlieg allenäu jet mitee tse maache.’
‘Doe meens, dat vier ós jetróffe hant?’
‘Nit dat alling. Dink ins noa. Doe vings ing sjelp en vruier hant ze al ing sjelp bij uuch vónge, mar d’r litsjtee hant ze nit jezoeëd. Vier junt waal zukke en verlosse ós vólk. D’r ieëtsjte deë vier bejieëne is d’r Oetsj. En wat zukt deë?’
‘Sjelpe, Astra-jónk, sjelpe zukt e um ziech tse besjutse teëje de zon.’
‘Joa, Ólf, doarum wilt e zoeëvöal wie meuglieg sjelpe han um inne jroeëse berg tse maache woa-i heë ziech kan beweëje.’
‘En d’r litsjtee da? Doa hat e nuuks va jezaad.’
‘Meens te, dat heë dem verbórje hat?’
‘Dat dink iech nit. Die fiejoeër, Astra-jónk, dat woar zoeë jet bezóngesj. Die kans te nuuks aafneëme. Die kans te alling zieë.’
‘Diech hat ze d’r litsjtee waal aafjenoame en de sjelp dórfs te haode. Woarum ejentlieg. Zouw in de sjelpe van d’r Oetsj óch inne litsjtee jezaese han?’
‘Iech wees ’t nit. Flaich jieët ’t mar inne litsjtee.’
‘Da zouw d’r litsjtee van d’r vruijere Ólf d’rzelfde zieë jeweë, wie d’r sjtee deë-ts doe jevónge has.’
‘Wat jek. Die fiejoeër verbergt inne litsjtee in ing sjelp. Wen inne de sjelp vingt, da nimt ze d’r sjtee aaf.’
‘Flaich wil ze jraad han, dat-s te d’r sjtee zukke jees. Hör hingernoa jees.’
‘Waorum hat d’r Oetsj dat da nit jedoa?’
‘Deë druegt oes in de zon.’
‘Ja mar, deë kan doch in ’t wasser blieve en doa zukke.’
D’r Astra-jónk bliet sjtoa.
‘Doe wils doch nit zage, dat vier óch ’t wasser i mósse?’
‘Nae, dat kanne vier doch nit. Doabij, iech han mieng sjelp an d’r rank van ’t wasser vónge. Vier lofe hei jód.’

Deel 21 – D’r Oeëjel

Ze lofe wieër. D’r wink sjpieëlt hön durch de hoare. Heë weëd lanksaam aa sjterker. De loeët is kloar, jing wólk an d’r himmel. Va hinger hön kunt inne sjatte uvver de eëd. D’r wink is noen zoeë sjterk, dat ze mit muite kanne blieve sjtoa. D’r sjatte weëd ummer jroeëser. Ze drieëne ziech um. Da zient ze jet aakómme. ’t Vleit reët óp hön aaf. Ze werpe ziech óppen eëd. Went ze werm reët kome, zient ze inne jroeëse voeëjel vleie. Heë maat inne boag en kunt werm reët óp hön aaf. Mar noen nit zoeë flot. Vuur hön bliet e in loeët hange en kunt da lanksaam eraaf, drievend óp zieng jroeëse vluejele. D’r voeëjel land vuur hön vus. D’r wink lekt ziech. Mit jroeëse oge kiekt e de tswai aa. D’r sjnavel jeet óp en tsouw. Óp eemoal jeet e wied óp en da kwiekt e kaihel. Va sjrek holt d’r Ólf de sjelp oes de taesj um ziech tse besjutse. Mar noen bejint d’r voeëjel óch wild mit de vluejele tse sjloa. Vere vleie rónk. E sjtuksje vleit e van jen eëd. En kunt werm neer.
‘Sjelp, mieng sjelp! Wat duur mit mieng sjelp!’
Heë maat inne sjprunk noa vure en sjnapt ziech de sjelp. D’r Ólf wil de sjelp vashaode, mar die vleit al durch de loeët. Wen ze in d’r zank vilt, zetst d’r voeëjel inne poeët dróp.
‘Die sjelp is va miech,’ ruft d’r Ólf.
‘Iech han de sjelp nuedieg vuur mieng aier. Leks doe óch aier?’
‘Nae, mar iech han de sjelp vónge. Die is va miech.’
‘In die sjelp woar inne litsjtee,’ zeët d’r Astra-jónk, ‘en deë sjtee is noen bij ing janse sjun fiejoeër.’
D’r voeëjel kwiekt werm.
‘Ing sjun fiejoeër! Zilverblauw!’
‘Joa,’ knikke ze tsejeliechertsiet, ‘zilverblauw.’
‘Dat is ’t Enit,’ fluustert d’r voeëjel, ‘zoeë sjun, zoeë zilverblauw, zoeë vol va lit, zoeë wied boave ós.’
D’r angs vuur d’r voeëjel weëd bij de tswai jet winniejer. D’r Ólf jeet jet kótterbij.
‘Has te dem al ins jezieë?’
D’r voeëjel kiekt eróp en drieënt dan d’r kop noahinge.
‘Jezieë? Joa, mar jans effe. Doahinge wied óp ’t wasser, han iech heur jezieë. Mar iech moeët tseruk want de vluejele hole ’t nit langer vol. Iech moeët werm tserukvleie.’
D’r voeëjel kiekt hön werm aa.
‘Vruier koeëte vier Oeëjele jans wied vleie. Vier hauwe zoeng jroeëse vluejele, dat vier noa de wólke kanke vleie. Bis eemoal d’r wink zoeë hel woar, dat vier eraafjebloaze woeëte. Óngerweëgs zunt de vluejele ummer klinger woeëde.’
D’r Astra-jónk sjtuest d’r Ólf aa.
‘Zies te, werm zoeëjet. Bij d’r Oeëjel is ’t inne helle wink, en…’
‘Joa, iech huur ‘t. Mar vier hant óch zoeëjet nuedieg um bij ’t Enit tse kome.’
D’r Oeëjel vingt werm aa tse kwieke.
‘Uur noa ’t Enit? Wie wilt uur doa kómme? Vleie kant uur nit en in ’t wasser woeëne al jaar nit.’
‘Vier kome wal doa. Jef miech mar de sjelp tseruk,’ zeët d’r Ólf.
‘Nae, nuuks d’rva. Die nim iech mit noa mie naes um óp tse aese. Dat weëde de nui sjale vuur de aier.’
De tswai sjpringe óp d’r voeëjel aaf, mar deë vleit voet mit de sjelp in de puet. Ze kieke hem noa en zient hem e sjtuk wieër neerkome in d’r zank.
‘Koom, Astra, oane sjelp zalle vier d’r litsjtee noeëts mieë vinge. Vier mósse ‘m tseruk han.’
De tswai lofe noa woa ze d’r Oeëjel hant zieë lande. ’t Verlange noa ’t Enit maat hön sjterk. Mar wen ze kótterbij kome, hure ze plötsliech hel kwieke. Zoeë hel bauw wie ’t fleute van de sjelpe bij d’r Oetsj. Van alle kante kome Oeëjele aavleie. De tswai werpe ziech plat in d’r zank. Mar kome óch werm reët. Ze werpe mit zank en keëke oerhel: ‘Sjelpe!’
Inne jroeëse sjatte vilt óppen eëd. De Oeëjele hange sjtil in de loeët. Ze maache mit de vluejele inne sjirm. D’r Ólf zetst de heng an d’r mónk.
‘Oeëjel koom eraaf. Doe alling, Oeëjel. Iech wis sjelpe vuur uuch, jenóg vuur ummer.’
Midde oes d’r sjirm kunt inne voeëjel eraaf en land vuur hön.
‘Jank mit miech mit en iech tseech uuch woa.’
De angere Oeëjele in de loeët vange aa de vluejele tse beweëje. D’r Oeëjel kwiekt ing kier en sjtiegt óp. D’r Ólf sjteet óp en fluustert teëje d’r Astra-jónk.
‘Zuk de sjelp en waad bij ’t wasser óp miech.’
Ing wólk van Oeëjele drieft hinger d’r Ólf aa. D’r Astra-jónk zitst in d’r zank bis ze bauw nit mieë tse zieë zunt. Da sjteet heë óp en leuft e sjtuk wieër noa ’t naes jeflieët va tek in d’r zank. Middedri likt de sjelp. Heë sjravelt uvver d’r rank, zoeë jroeës is ’t naes en kruuft óp heng en vus durch de tek. Flot sjnapt heë ziech de sjelp en kiekt eróp. Jinne Oeëjel is tse zieë of tse hure. Eëve flot wie heë kome is, jeet e óch werm tseruk. Mit jroeëse sjritte durch d’r zank noa ’t wasser. Óngertusje kan d’r Ólf d’r sjelpeberg al va wieds zieë. De Oeëjele vange aa tse kwieke. D’r sjelpeberg beweëgt ziech. D’r Oetsj kunt eroes. Heë huet ’t kwieke en ziet ing duuster vlek. ’t Kunt kótterbij. Mar zoeë lang kan heë nit in de zon blieve sjtoa en jeet werm eri. Binne waad heë bij d’r i-jank. Doa woar jet nuits óngerweëgs, mar wat? Floep hauw e ejentliech nit d’rvuur. ’t Kwieke klónk hem vertrouwd in de oere. ’t Hat óch zoene ie-klank wie in ’t fleute. En die duustere vlek kunt hem werm vuur. Doa mós jing zon zieë, dat is vuur hem ummer jód. Heë bliet wade.

Deel 22 – De Oeëjele bij d’r sjelpeberg

’t Kwieke kan heë noen óch va binne hure. Óp eemoal is ’t sjtil. Da huet e ing sjtim. Óch die kunt hem bekankd vuur.
‘Hei zunt sjelpe jenóg!’
Went e eroes jeet, ziet e d’r Ólf sjtoa.
‘Los ‘t uuch sjmaache.’
D’r Oetsj leuft in d’r sjatte van de Oeëjele óp hem aaf. Mar d’r Ólf ruft nog ins.
‘Los ’t uuch sjmaache!’
Heë drieënt ziech um en leuft voet. Went de Oeëjele eraaf kome, luest de vlek ziech óp. D’r Oetsj bliet sjtoa, umdat e werm de zon ziet. Doabij hat e jehoeëd wat d’r Ólf zaat. Inne van de Oeëjele hat al ing sjelp in d’r sjnavel. ’t Jevoar tseechent ziech aaf.
‘Blief doa vanaaf. Dat is va miech!’
D’r Oeëjel kunt óp hem aaf.
‘Vier hant óch sjelpe nuedieg.’
Mar d’r Oetsj loestert jaar nit en sjnapt d’r Oeëjel mit de sjelp. E paar anger Oeëjele sjpringe óp hem, mar ze roetsje van hem aaf. De sjelp vilt óppen eëd en d’r Oetsj sjnapt ‘m. De Oeëjele sjtunt in inne krink um hem hin. D’r Oetsj ziet jinne oeswaeg mieë en tse lang kan heë nit in de zon blieve sjtoa. Da kunt d’r Oeëjel werm óp hem aaf.
‘Vier hant óch sjelpe nuedieg,’ zeët deë nog ins.
Noen vange de sjelpe aa tse fleute. Wie hel ze óch fleute, ’t deed de Oeëjele nuuks. Ze vange zoeëjaar aa mit tse kwieke. D’r Oetsj ziet dat heë ’t nit zal winne. ’t Fleute is nit sjterker wie ’t kwieke en went e ópdrüegt, kanne de Oeëjele hem zoeë pakke. Heë jieët de sjelp an d’r Oeëjel. Da weëd ziene sjelpeberg mar nit zoeë jroeës. D’r Oeëjel pakt de sjelp aa mit d’r sjnavel en lekt hem vuur ziech in d’r zank.
‘Vier kanne koom nog sjelpe vinge en die hant vier nuedieg vuur de aier.’
‘Iech kan nit tse lang hei blieve sjtoa, angesj verdrueg iech in de zon.’
D’r Oeëjel wiest mit d’r kop noa d’r sjelpeberg.
‘Is dat die naes?’
‘Doa woeën iech. De zon kunt doa nit an miech. Doarum han iech sjelpe nuedieg.’
D’r Oeëjel sjpreit de vluejele. D’r sjatte vilt óp d’r Oetsj.
‘Vier krient de sjelpe en jeëve diech d’r sjatte.’
Óch de angere Oeëjele sjpreie noen de vluejele. D’r Oetsj klatsjt in zieng plekkerieje heng. De sjelpe vange aa tse fleute en de Oeëjele kwieke mit.
D’r Astra-jónk zitst nog ummer bij ’t wasser. ’t Fleute en kwieke kan heë hure. Mar d’r Ólf ziet e ummer nog nit tserukkome. Heë pakt ziech de sjelp oes de taesj en bloast ins dróp. En dan nog ins, mar noen nit zoeë hel. ’t Klinkt deper en wermer. De tuen zunt noen bauw zoeëjet wie wöad. Heë bloast ing jesjiechte uvver ’t wasser. De jesjiechte van ’t Enit. D’r Astra-jónk bemerkt nit, dat d’r Ólf tseruk is.
‘Koom vier mósse joa!’
‘D’r Astra-jónk weëd wakker oes ‘ne dreum.
‘Sjtiech i de jesjiechte. De jesjiechte van ’t Enit. Iech bloas ze uvver ’t wasser..’
D’r Ólf kiekt hem aa en sjnapt nuuks d’rva.
‘Wat vertsels te vuur inne ónzin. Vier mósse ós voetmaache vuurdat die tserukkome.’
D’r Astra-jónk jieët de sjelp an d’r Ólf.
‘Ós kan nuuks passere. Vier hant doch de sjelp.’
D’r Ólf kiekt effe flot um.
‘Dat is ‘m jraad, die wille alle sjelpe han, óch die van ós. Koom flot.’
Heë sjtikt ziech de sjelp in de taesj. D’r Astra-jónk kiekt óch nog ins um.
‘Iech zien hinge jet. Iech kan de vlek werm zieë.’
De tswai vange aa tse sjneure. De zon is al ing tsiet uvver ’t huekste punt hin. De vlek is nit mieë tse zieë. Ze sjpatsere noen. Ummer wieër voet van d’r Oetsj en de Oeëjele. Mar d’r duuster kunt kótterbij. Dem kanne ze nit voetlofe. Doa waad e nui jevoar. Ze sjpraeche nit druvver, mar ze dinke waal draa.
‘Zalle vier óch e naes bouwe wie d’r Oeëjel?’
‘Wils te da aier legke,’ laacht d’r Astra-jónk.
‘Da hant vier e hoes vuur de naat en doe kans doch de sjtere zieë.’
‘De wólve,’ fluustert d’r Astra-jónk.
D’r Ólf knikt mit d’r kop.
‘Óch al vinge vier noen d’r litsjtee, vier hant nit mieë jenóg tsiet um vuur d’r duuster tseruk
tse zieë.’
‘Joa, Ólf, vier mósse ós sjutse, mar wie?’
‘Vier maache inne zandberg. Doa kome ze nit zoeë jemekkelieg teëjenóp. En Astra-jónk, vier mósse óch e naes bouwe. Dat zetse vier oave dróp.’
‘Woa vinge vier tèk um dat tse maache?’
‘De Oeëjele kanke wied vleie um ze tse zukke, mar dat kanne vier nit.’
‘En doabij Ólf, hant vier nit mieë zoeëvöal tsiet. De zon zakt ummer deper.’
D’r Ólf raaft ing haffel zank óp en wurpt die in ’t wasser.
‘Kuete vier mar in ’t wasser woeëne. Doa kanne de wólve nit an ós kome.’

Deel 23 – De wólve valle aa

Tsezame kieke ze noa ’t wasser. Ópins zient ze jet oes ’t wasser kome. Ze jeleuve hön oge nit. Lanksaam wase sjtengele oes ’t wasser.
‘Dat zunt de tek,’ ruft d’r Ólf.
D’r Astra-jónk vrieft ziech in de heng.
‘Heimit kanne vier ’t naes bouwe.’
‘Dat sjtimt, vier mósse waal nog effe wade. Die zint nog tse kót.’
‘Wie lang wils te wade, dierek weëd ’t duuster.’
‘Wits te wat,’ d’r Ólf wiest hinger ziech, ‘vier junt ieëtsjt van d’r losse zank inne berg maache. Doanoa zunt de tek misjien lank jenóg.’
Mit de heng vange ze aa inne berg tse maache. Mar wie hoeëjer ze kome, wie flotter d’r zank óch werm eraaf rolt. Doch wen ze d’r nase zank d’r teëjenaa duie bliet e besser óp de plaatsj en kanne ze inne hoeëje berg maache. Óngertusje zunt de sjtengele e flink sjtuk oes ’t wasser jewase. Ieëtsjt plukke ze de sjtengele an d’r rank van ’t wasser. Dan mósse ze e sjtuks-je wieër ’t wasser eri. Wen ze inne sjtabel hant, vange ze aa tse flieëte. Ze zient dat hönne sjatte ummer langer weëd. Doch ze zunt óp tsiet veëdieg. In d’r sjiemer sjravele ze teëje d’r zankberg óp en zetse ’t naes oavedróp.
‘Wat de Oeëjele kanne, kanne vier óch,’ laacht d’r Ólf.
D’r Astra-jónk leuft d’r zankberg eraaf. In d’r zank ligke nog tswai sjtengele. Heë raaft ze óp en winkt noa d’r Ólf. Deë kunt óch. Heë kriet inne sjtengel. D’r Astra-jónk vingt aa tse sjerme. D’r Ólf laacht en huit tseruk. Oavenóp de sjtengele zitse plume. Die vleie in ’t rónk. Ze mósse d’rva niste. D’r Ólf ’t ieëtsjt.
‘Dat kries te van dat ruuche,’ laacht d’r Astra-jónk.
Mar noen mós heë óch nisse. Noen hat d’r Ólf sjpas.
‘Doe häuts heller mósse bloaze.’
Ze werpe de sjtengele in ’t wasser. Ze blieve drieve. De tswai kieke nog effe d’rhin.
‘Koom,’ zeët d’r Ólf, ‘’t weëd duuster. Vier mósse noa ’t naes.’
Ze sjravele d’r berg eróp en klömme in ’t naes. D’r Astra-jónk bloast vuur ziech oes en d’r Ólf sjtikt de naas in de loeët. De ieëtsjte sjtere zunt an d’r himmel tse zieë.
‘’t Is de ieëtsjte moal,’ zeët d’r Ólf, ‘dat iech sjtere zien wen iech sjloffe jon.’
D’r Astra-jónk veult uvver d’r boam van ’t naes.
‘Iech sjlof vuur de ieëtsjte moal in e hoes.’
D’r Ólf sjtikt de naas in de loeët en ruucht.
‘Wie zouw ’t bij de angere Ólfe zieë? Ze zunt tse wied voet um ze tse ruuche.’
‘Joa en de de Astra’s tse wied voet um tse bloaze.’
‘Of doe moeëts zoeë sjterk zieë wie d’r wink.’
D’r Astra-jónk bloast nog ins kreftieg.
‘Heesje ze bij uuch allenäu Ólf?’
‘Joa.’
‘Is doa jinne óngersjeet?’
‘Joawaal, mar dem ruuche vier. Jiddere Ólf hat zienne jeróch.’
Oane jet tse zage kieke ze noa de loeët. Ummer mieë sjtere kome an d’r himmel. Da sjlisse ze de oge. Va wieds klinkt d’r sjrai van inne wólf. Inne angere jieët antwoad. Ummer mieë sjraie klinke durch de loeët. D’r Ólf kunt reët en sjpitst ziech de oeëre. Heë huet de sjraie kótterbij kome. Ze zunt noen zoeë kótbij, dat óch d’r Astra-jónk de oge ópdeed. Heë ziet d’r Ólf reëtóp zitse.
‘Has te ze jehoeëd?’
‘Iech ruuch ze óch al.’
‘Hant ze ós vónge?’
Mieë zage kanne ze nit. Kaihel klinkt inne sjrai an d’r vós van d’r zankberg. In d’r duuster kanne ze ing fiejoeër zieë die probeert eróp tse klömme. De tswai zitse óp de kneie kótbijenee en kieke uvver d’r rank van ’t naes. Hinger hön klinkt óch inne sjrai. Wen ze ziech umdrieëne hure ze van alle kante wólve sjraie. D’r Ólf sjteet noen reëtóp en sjrait óch. Ieëtsjt klinkt ’t wie inne Ólf, mar ’t weëd ummer heller en jemener. D’r mónk is wied óp. Heë huit mit de erm jraad of ’t de puet zint van inne wólf. De wólve blieve probere eróp tse sjravele, mar ze roetsje ummer werm eraaf. Jiddesmoal neëme ze jet zank mit, woadurch d’r berg sjmaler weëd. ’t Naes bejint tse wagkele. D’r Astra-jónk zitst nog ummer óp de kneie.
‘Vier mósse jet doeë!’
Heë kunt nit boave ’t sjraie oes. Da sjpringt heë óp en sjnapt ziech de sjelp oes de taesj van d’r Ólf. Heë holt deep oam en bloast óp de sjelp zoeë hel wie heë kan. Doadurch klinke de tuen jans hoeëg. Óp eemoal weëd ’t sjraie huulle. De wólve rolle mit de vuurpüet óp de oere durch d’r zank. Óch d’r Ólf huult en hilt de heng óp de oere. De hoeëg tuen oes de sjelp deed hön pieng an de oere. Went e óp de kneie zakt, sjtues te teëje d’r Astra-jónk aa. Dem vleit de sjelp oes jen heng uvver d’r rank van ’t naes. Heë wilt hem sjnappe, mar de sjelp rolt d’r berg eraaf. Oane noa tse dinke sjpringt heë d’rhinger aa. In d’r duuster zukt heë in d’r zank. ’t Is noen sjtil, doarum dunt de wólve de puet van de oere. Ze kome reët um d’r Astra-jónk tse besjpringe. Mit ing hank veult deë de sjelp. Flot kruuft heë mit de sjelp tseruk noa ’t naes, mar inne wólf kan hem jraad bij inne vós sjnappe. Wild treënt heë van ziech aaf. D’r Ólf roetsjt noa hem tsouw. Heë pakt de sjelp en bloast effe dróp. ’t Is lang jenóg um d’r wólf voet tse jage.

Deel 24 – Uvver ’t wasser

‘Jef miech de sjelp. Jank doe tseruk noa ’t naes,’ ruft d’r Astra-jónk.
Heë bloast mit kótte sjtuuk óp de sjelp en leuft noa de wólve. Hulend maache die ziech voet. Wen ze wied jenóg voet zunt, leuft e tseruk noa ’t naes. D’r Ólf zitst óp d’r boam van ’t naes en joenkt. D’r Astra-jónk sjriecht mit ing hank uvver d’r kop van d’r Ólf.
‘De oere dunt diech doch nit mieë pieng.’
‘Nit alling de pieng in de oere is voet, mar óch d’r floep vuur de wólve. Iech wil tseruk noa de angere Ólfe um dat tse joa vertselle. Ze feële miech.’
‘Oane diech ving iech d’r litsjtee noeëts.’
‘Doe has doch de sjelp.’
‘De sjelp is va diech. Doa huets doe bij.’
‘Iech sjenk ze diech.’
‘Nae, iech wil nuuks han, iech wil jeer zieë.’
Ze junt neëveree zitse. ’t Is sjtil, ’t is jenóg jezaad. Ze raeste ziech vuur d’r nuie daag. De oge hant ze wied óp. Wakker zient ze ’t kloar weëde. Vuur ’t ieëtsjt zient ze wie breed de jrens tusje naat en daag is. Hure wie de inkele voeëjeltuen e jans moezieksjtuk van e jroeës orkest weëde. De tswai junt sjtoa. Ze kieke noa de sjtengele. Ze zakke in ’t wasser tseruk en junt sjloffe in d’r daag vuur de nieëkste naat. Rónk ’t naes zunt de sjpore van de wólve in d’r zank tse zieë. D’r Ólf kiekt de sjpore noa.
‘Noa die zie broeche vier hu nit tse joa.’
‘Woarum nit,’ vroagt d’r Astra-jónk.
‘Iech han jinne zin um dön nog ins tse bejieëne.’
‘Vier hant doch de sjelp en dön zitst nog ummer d’r floep in de puet.’
‘Joa, mar went die honger hant, wits te mar noeëts.’
‘Wat wils doe da?’
D’r Ólf wiest noa ’t wasser.
‘Noa die zie. D’r Oeëjel hat doa hinge ’t Enit jezieë.’
‘Wie junt vier doahin, tse vós?’
‘Zoogs te jister nit die tek in ’t wasser drieve?’
‘Ao, doe meens dat vier mit ’t naes uvver ’t wasser junt?’
‘Joa, vier zetse ós óp d’r rank. Doa zint de mieëtste tek en is ’t nès ’t sjterkste.’
Ze klömme oes ’t naes, jidderinne an ing zie en heëve ’t naes óp. Zoeë sjravele ze d’r zankberg eraaf. An d’r vós zetse ze ’t neer. De sjtengele zunt bauw ónger wasser. Ze wade effe bis ze nit mieë tse zieë zunt. Da junt ze mit ’t naes wieër. Vuurzichtieg zetse ze ’t neer óp ’t wasser. Ze sjravele ziech óp d’r rank. ’t Naes sjokkelt jet en bliet óp de plaatsj ligke.
‘Zoeë kome vier noeëts doa,’ zeët d’r Ólf.
D’r Astra-jónk jeet mit ing hank durch ’t wasser.
‘Vier dunt dat wie d’r Oeëjel. Deë hat vluejele. Doa jeet deë mit durch de loeët. Vier dunt dat mit de erm, zoeë junt vier durch ’t wasser.’
Ze junt allebei mit inne erm durch ’t wasser en ’t naes jeet vuuroes. Uvver ’t wasser klinkt hönne laach. D’r Astra-jónk kiekt in ’t wasser en ziet ziechzelver.
‘Heimit is ’t bejonne. Iech zoog inne Astra in ’t wasser en broechet nit mieë tseruk noa de angere Astra’s.’
D’r Ólf wiest óp de taesj.
‘Heimit is ´t bejonne. De sjelp. Wie iech ´m vong wool iech noa d´r litsjtee.´
D´r Astra-jónk holt d´r erm oes ´t wasser.
´Tsezame noa ´t Enit. Wieër wie de vlüejele van d´r Oeëjel.´
Óch d´r Ólf holt d´r erm oes ´t wasser.
´Uvver ´t wasser van d´r Oetsj en jewonne van de Ólfe.´
Ze laache nog ins en sjtaeche werm inne erm in ´t wasser. Ins ezoeë flot junt ze durch ´t wasser. ´t Jlinstert in de zon. De erm ploensje in ´t wasser. Klattere vluge óp. Went de zon óp zie huekste punt is, raeste ze ziech jet oes. Nog ummer zient ze nuuks vuur ziech. En de kank woa ze vandan kome, is nog mar ing kling sjtrief. De ónzicher-heet kunt werm óp. Noen kanne ze nog tseruk. Wen ze wieër junt hoale ze dat nit mieë um vuur d’r duuster tseruk tse zieë. Mar woarum zouwe ze? Hei hant ze de hofnoeng um ’t Enit tse vinge en jing las van de wólve. Wen ze ziech oes-jeraest hant, junt ze wieër. De jstrief hinger ziech is nit mieë tse zieë. Doarum hat ’t jinne tswek um nog um tse kiekke. Alling nog vuuroes.
‘Uvveral wasser, woats te óch mar kieks, wasser,’ zeët d’r Ólf.
D’r Astra-jónk kiekt ins um ziech hin.
‘Flaich zunt vier d’r al, alling zient vier ’t nit.’
‘Wie zieë? Uvveral wasser en boave is loeët.’
‘En in ’t wasser has te doa al ins aajedaat?’
‘Nae, mar d’r Oeëjel hat ’t Enit doch óch jezieë. Van ónger wasser hat e nuuks jezaad. ‘Nae, heë zaat zoeëjaar hoeëg in de loeët.’
D’r Astra-jónk kiekt eróp.
‘Mós ’t da duuster zieë um ‘m tse zieë?’
‘Va duuster hat d’r Oeëjel óch nuuks jezaad.’
‘Wen ze ’t Enit uvverdaag kans zieë, da is heur lit sjterker wie ’t lit van de zon.’
‘Of ’t hat ing anger kluur? Wits te nog? Zilverblauw.’

Deel 25 – ’t Enit

Sjwiejend junt ze e sjtuk wieër bis d’r Astra-jónk ópins ziene erm sjtil hilt.
‘Waad ins. Vings te nit dat de kluur van ’t wasser angesj weëd?’
D’r Ólf bukt ziech jet vuuruvver.
‘Doe has reët. Wits te wat iech zien?’
D’r Astra-jónk bukt ziech noen óch vuuruvver.
‘Iech jeleuf dat iech d’r boam zien.’
‘Joa. ’t Is jenauw wie an de kank.’
‘Ólf,’ ruft d’r Astra-jónk, ‘merks te ’t nit. Vier junt lanksaam wieër oane dat vier mit de erm
durch ’t wasser junt.’
‘Noen jeet jet passere. De eëd kunt umhoeëg.’
’t Naes jeet ummer flotter durch ‘t wasser. De tswai mósse ziech jód vashaode.
‘Kiek,’ ruft d’r Ólf, ’’t vingt aa tse sjiemere.’
‘’t Wasser,’ keëkt d’r Astra-jónk, ‘’t wasser beweëgt ziech. Kiek!’
‘Iech zien de tek. De tek kome.’
De sjtengele mit de plume-köpjer kome lanksaam boave ’t wasser oes. Ze junt mit ’t naes druvverhin bis ze hange blieve.
‘Astra-jónk, vier hange vas.’
‘De tek hant ós jevange. Noen mósse vier wade bis ’t kloar weëd.’
D’r Ólf veult mit ing hank neëver ’t naes.
‘Uvveral zint noen tek, veul mar.’
D’r Astra-jónk sjleet e bee uvver d’r rank.
‘Vier zitse in e jroeës naes.’
D’r Ólf deed hem noa.
‘Hei kans te sjtoa, zoeëvöal tek.’
Langs d’r rank van ’t naes leuft e noa d’r Astra-jónk. Deë sjteet noen óch.
‘Zalle vier e sjtuk wieër lofe?’
‘Mar vier zient tse winnieg.
‘Koom vier haode ós vas.’
Ze jeëve ziech de hank en lofe wagkelend uvver de sjtengele.
‘Dink draa, nit bloaze wa,’ zeët d’r Ólf.
‘En doe nit ruuche, wa.’
Laachend lofe ze wieër. Bij jiddere sjrit deë ze zetse, is ’t jraad of ’t kloarder weëd.
‘Zies te dat óch Ólf, vier junt ummer mieë zieë.’
‘Joa, de tek zunt ummer besser tse zieë.’
‘Ze tseeche ós d’r waeg.’
Ing sjtrief va lit is duudlieg durch de tek tse zieë. ’t Lofe weëd jemekkeliejer. De sjtengele flieëte inne waeg. Ze losse ziech los. Hönne sjrit is noen jroeëser. ’t Naes is ummer wieër hinger hön. De tswai junt wieër oane angs, nit ónzicher. Vuur hön likt jet wat zoeë vertrouwd is.
‘Kiek ins wat ing plume,’ zeët d’r Ólf, ‘iech han nog nit ins broeche tse nisse.’
‘Iech darf doch nit bloaze va diech,’ laacht d’r Astra-jónk alwerm.
D’r Ólf lekt ing hank óp de naas. Oes de plume sjtiegt pluus umhoeëg.
‘Bis te doch an ’t bloaze?’
‘Nae, dat dunt ze zelver. ‘t Pluus jeet vazelf reët umhoeëg.’
D’r Ólf deed ziech de hank van de naas. Heë ruucht vuurzichtieg.
‘Iech broech jaar nit tse nisse.’
‘Dat zaat iech doch. Woa zouwe ze hin vleie?’
‘’t Weëde d’r ummer mieë.’
Ze wisse nit wat ze zient. Róngs-erum hön sjtiegt pluus umhoeëg.
D’r Astra-jónk bloast noa ’t pluus en d’r Ólf ruucht nog ins. Ze merke nuuks d’rva.
‘In pluus zitst zoam. Woa deë neer kunt, wase nui sjtengele.’
D’r Astra-jónk kiekt ins noa de naas van d’r Ólf.
‘Da pas doe mar óp, dat nuuks in dieng naas kunt.’
D’r Ólf sjnoeft uvverdreëve en wiest eróp.
‘’t Pluus jeet ummer hoeëjer. ’t Is jraad sjnei deë eróp jeet. Deë ing sjneidekke in de loeët maat.’
‘Ing sjneidekke? Inne sjneiman! ’t Weëd inne sjneiman!’
‘De dekke weëd e kleed. E sjneikleed. Ing sjneivrauw!’
‘Ólf,’ ruft d’r Astra-jónk, ’kiek ’t wies weëd zilver.’
‘En in ’t zilver zien iech blauw.’
Ze sjnappe noa oam.
‘’t Enit,’ róffe ze tsezame.
Mit jroeëse oge sjtare ze noa de loeët. D’r Astra-jónk sjpreit de erm.
‘Enit, wat sjun, zoeë sjun.’
‘Litsjtee,’ fluustert d’r Ólf, ‘litsjtee.’
Lanksaam sjweëft ‘t Enit eraaf. Va horizon bis horizon is ’t kloar. ’t Wasser is ee jroeës naes. De zilverblauw fiejoeër woa ze óp jehoft hant, sjteet noen vuur hön. Um d’r nak inne lit-sjiengende sjtee an ing zilvere kette. D’r Ólf jeet mit ing hank in de taesj en holt de sjelp droes. Heë hilt ze in de heng vuur ziech. ’t Enit laacht.
‘De sjelp. Doe has de sjelp vónge.’
Kristalkloar klinkt heur sjtim.

Deel 26 – Zilverblauw

De tswai veule ziech lieët weëde, werm va leefde. Ze wille van al zage, mar hön sjtimme kome nit wieër wie ’t jeveul.
‘Iech han óp uuch jewaad. Weë de sjelp vingt, vingt d’r sjtee.’
D’r Ólf veult de sjelp in zieng hank jluie.
‘Óp uuch jewaad,’ fluustert heë.
‘Joa, uur zut mit de sjelp óp waeg jejange.’
‘Mar doa zunt nog zoeëvöal sjelpe,’ zeët d’r Astra-jónk.
‘Joa,’ vilt d’r Ólf hem bij. ‘D’r Oeëjel.’
‘Deë broecht ze vuur de aier, angesj krient ze jing nui Oeëjele mieë.’
D’r Astra-jónk lieët de erm zakke en deed inne sjrit noa vure.
‘En d’r Oetsj da?’
‘D’r Oetsj broecht de sjelpe um ziech teëje de zon tse sjutse.’
‘Mar iech bin doch nit d’r ieëtsjte Ólf deë de sjelp vong. Langjeleie hat inne Ólf óch ing sjelp vónge. Doa woar zoeëjaar d’r litsjtee i.’
D’r Ólf kiekt eraaf en sjwiegt. Da kiekt e werm noa ’t Enit.
‘En heë hat diech jezieë.’
‘Joa, deë Ólf broecht de sjelp vuur zieng jesjiechte. D’r litsjtee hat e nit mieë jezoeëd.’
‘Dat sjtimt. Ós hat e mennieg kieër vertseld wie sjun dats te bis, mar d’r litsjtee hat e nit jezoeëd.’
‘Enit,’ d’r Astra-jónk waad effe, ‘Enit, woarum nims te d’r litsjtee ummer werm mit?’
‘D’r litsjtee is va jinne. Heë is mit miech kome oes ’t lit, hei reët boave ós. D’r litsjtee is va jinne, mar waal vuur jidderinne. D’r litsjtee tseecht d’r wèg noa ’t lit. Weë d’r litsjtee zukt, vingt ’t lit.’
‘Iech kom óch van inne sjteer.’
‘Dat wees iech, Astra-jónk en deë sjteer is jeboare in ’t lit.’
’t Enit deed ziech de kette mit d’r litsjtee aaf en hilt ‘m in de heng.
‘Iech lek d’r sjtee in ing sjelp. Doa hat oeëts d’r Oetsj i-jewoeënd. Noen drieve ze durch ’t wasser bis ze a land sjpeule. Wen ze inne vingt, hol iech d’r sjtee tseruk um tse kieke of me jeet zukke.’
‘D’r sjtee han iech nit jezieë, mar waal de sjelp.’
‘Doe kanks de jesjiechte, Ólf. Dat woar vuur diech jenóg um óp waeg tse joa.’
’t Enit kiekt d’r Astra-jónk aa.
‘Zilverblauw,’ fluustert heë.
‘Joa zilverblauw, Astra-jónk. De klure diet-s te zuks. Ze zalle ummer bij diech blieve.’
D’r Ólf sjtikt de hank mit de sjelp oes noa ’t Enit.
‘Nae, de sjelp is va diech. In ’t wasser zint zoeëvöal sjelpe, jenóg vuur jidderinne.’
’t Enit jeet mit ing hank tusje de sjtengele in ’t wasser en pakt ing sjelp. ’t Holt d’r litsjtee van de kette en deed ‘m in de sjelp.
‘Weë diech vingt, deë diech zukt, ziet ’t lit.’
De sjelp lieët ’t lanksaam in ’t wasser roetsje. De tswai kieke de sjelp mit d’r litsjtee noa. ’t Lit sjiemert in ’t wasser tusje de sjtengele. Bis ze ’t nit mieë zient. Wen ze ziech umdrieëne, sjweëft ’t Enit lanksaam eróp.
‘Enit, sjun fiejoeër,’ fluustert d’r Ólf.
’t Enit laacht noa ze.
‘Zilverblauw,’ zeët d’r Astra-jónk en sjpreit de erm.
Oes de loeët sjneit pluus eraaf. ’t Vilt óp de plume. ’t Enit is nit mieë tse zieë. De tswai drieëne ziech um. Ze lofe uvver de litsjtrief tseruk noa ’t naes. D’r Ólf hilt de sjelp nog ummer in zieng heng.
‘Iech wil zoeë jeer tseruk noa de angere Ólfe.’
‘Iech óch. De sjelp hat ós braad, de sjelp bringt ós tseruk.’
D’r Astra-jónk bloast vuur ziech oes.
‘Iech wil tseruk noa ’t Astra-jónk. Zilverblauw.’
De zon kunt óp. De sjtengele zakke lanksaam in ’t wasser.
‘Kiek,’ wiest d’r Ólf, ‘doahinge is ’t naes.’
’t Naes sjtikt boave de zakkende sjtengele oes. Heë deed ziech de sjelp i jen tèsj. Vuurdat de sjtengele jans in ’t wasser zunt, kome ze bij ’t naes. Ze kroefe óp d’r rank, an jidder zie inne. D’r Astra-jónk kiekt in ’t wasser.
‘Hei ónge urjens drieft de sjelp mit d’r litsjtee.’
D’r Ólf wiest eróp.
‘Hei boave urjens sjweëft ’t Enit.’
‘Weë zal d’r litsjtee noen vinge?’
‘Misjien hat inne van de angere Astra’s bij uuch ‘m al vónge?’
‘Da hauw ’t Enit ’t wal an miech vertseld.’
‘Dat dink iech nit. ’t Hat doch óch nit vertseld van d’r Ólf bij ós.’
‘Dat sjtimt. Dat woar óch nit zoeë wiechtieg. Vöal wiechtiejer woar dat vier óp waeg zunt jejange.’
‘Mar iech mós waal zage, dat wen d’r Ólf bij ós d’r sjtee nit hauw jezieë, iech nit nuisjierieg woar woeëde.’
‘Joa en wen iech nit kótbij ’t Astra-jónk wool kome, da woar iech nit voetjejange en woar diech nit bejieënd.’
‘’t Hat allenäu jet mit ee tse maache. Ópins endert ziech jet mit inne jroeëse sjlaag’
‘Joa Ólf, ópins endert ziech jet durch ós.’
‘Astra, bij ’t Enit hat ’t aajevange en bij ’t Enit kunt ’t werm tseruk.’
‘Jenauw wie d’r litsjtee. Deë jeet en kunt tseruk. De sjelp bliet bij ós. ’t Is ós hoes.’
De heng junt durch ’t wasser. Ze vare tseruk.

Deel 27 – Tseruk óp ’t land

De zon klömt an d’r himmel. Wen ze óp ’t huekste punt is, zient de tswai ing sjmaal sjtrief an de horizon. D’r Astra-jónk hilt de hank sjtil.
‘Mósse vier werm langs d’r Oeëjel en d’r Oetsj?’
Óch d’r Ólf hilt de hank sjtil.
‘Zicher óch werm sjloffe blieve en ós klöppe mit de wólve?’
‘Nae, vier broeche ós nit mieë tse verberje vuur de naat. Vier zient ’t lit in d’r duuster.’
D’r Ólf klopt ziech óp de taesj.
‘Zoeëlang de wólve kroefe en nit reëtóp lofe, zalle ze verjaagd weëde wen ze kótbij kome.’
‘Mar woa junt vier a land. Da mósse vier e sjtuk wieër durchjoa, dan wie vier d’rhin jónge.’ ‘Vier zalle ing moal durch de naat mósse joa.’
‘Noen weëde vier waal nit ópjehaode durch d’r Oetsj en d’r Oeëjel.’
‘Doe has reët, mar wat maat ’t óch oes. Los ós joa.’
D’r Astra-jónk hoalt ins deep oam en bloast oes.
‘Iech wil evver doch flot werm bij de angere Astra’s zieë.’
‘Doe meens ’t Astra-leef,’ laacht d’r Ólf.
‘Joa, ’t is zoeëjet wie ’t Enit, zilverblauw.’
‘Zouw ’t nog doa zieë?’
‘Wat meens doe da? Angesj hulpt ’t Enit miech wal.’
‘Koom da, los joa.’
Doa junt ze wieër. De sjtrief weëd jroeëser, ’t land kunt kótterbij. Ópeemoal zient ze de Oeëjele. D’r Ólf pakt de sjelp.
‘Zal iech ins bloaze?’
‘Nae, doe móts ze nit tsenke.’
‘Iech wil ze nit tsenke.Iech wil ze jrusse. Jans effe mar bloaze. Dat deed nit pieng. Kiek, ze winke mit de vluejele.’
‘Dat dunt ze um sjelpe tse zukke en d’r Oetsj tse sjutse teëje de zon.’
‘Joa, d’r Oetsj likt lankoes in d’r zank. Deë hat ’t jód.’
‘Iech zien in d’r zank vöal mieë naeste, dan wie vier doa woare.’
D’r Ólf deed de sjelp werm voet.
‘Ejentliech hauw iech ’t hön van ’t Enit wille vertselle.’
‘Woarum zouws te. D’r Oetsj en d’r Oeëjel hant ziech vónge. Die hant nit mieë nuedieg.’
Ze vare wieër. D’r Ólf mós laache.
‘Astra-jónk, nit tse hel, vier kome wal doa. Went-s te heller wie miech durch ’t wasser jees, drieëne vier dierek in ’t wasser rónk en kome vier jaar nit mieë vuuroes.’
‘Jees te miech noen tsenke?’
‘Nae.’
‘Joawaal. Waad mar, wens doe ing Ólf-leef bejieëns.’
D’r Ólf ruucht in de loeët.
‘Ólfe zunt Ólfe.’
Noen laacht d’r Astra-jónk.
‘Has te ze al jeraoche?’
D’r Ólf zeët nuuks mieë en huit mit de hank in ’t wasser en wurpt jet wasser. Laachend junt ze wieër. D’r zank an de kant weëd ing sjmaal sjtrief.
‘’t Is nit mieë zoeë wied,’ zeët d’r Astra-jónk, ‘doa hinge zien iech ’t hoeëg jraas.’
D’r Ólf kiekt hem aa.
‘Ejentlieg jeet ’t ópins tse flot. Wen vier aakome junt vier werm ózze waeg. Jidderinne jeet inne angere waeg oes.’
D’r Astra-jónk kiekt vuur ziech oes. ’t Is sjtil in ’t naes. Dat bliet zoeë bis ze óp de plaatsj kome woa ze ziech vuur de ieëtsjte moal jetróffe hant. Oane jet tse zage sjtieje ze oes. Tsezame haode ze d’r rank vas. Da duie ze ’t naes tseruk, ’t wasser óp.
‘Vier junt ós eje naes maache,’ zeët d’r Ólf.
D’r Astra-jónk kiekt ’t naes noa.
‘In d’r duuster zal dat naes tsrukkome bij de tek.’
‘Joa en da kan ’t misjien werm e nui naes weëde.’
‘Weë wees. Vuur d’r Oeëjel’
‘Of vuur ’t Astra-leef en diech.’
D’r Astra-jónk lekt ing hank óp de sjouwer van d’r Ólf.
‘Doe zals miech feële.’
‘Tsezame bringe vier de jesjiechte van ’t Enit noa de angere.’
‘Joa, ’t Enit hant vier tsezame jezieë, mar doe has ’t Astra-leef evver nog nit jezieë.’
‘De angere Ólfe has doe jezieë, mar iech nit de Astra’s.’
‘Da móts te mit miech mit. Doa zitst nuuks angesj dróp.’
‘Jód,’ laacht d’r Ólf, ‘wie zaats te óch werm? Zilverblauw? Iech bin benuid. Wie mósse vier lofe?’
‘Iech bin va die zie kome. En wen vier lang jenóg durch ’t hoeëg jraas zunt jelofe, da zient vier ópins inne jroeëse boom. Inne boom jans alling, sjterker wie d’r busj, jewonne van d’r sjtórm. Doa mósse vier zieë. En…’
D’r Astra-jónk kalt nit mieë wieër.
‘Wat is,’ vroagt d’r Ólf. ‘Bis te bang dat d’r boom wirklieg alling is, oane Astra’s?’
D’r Astra-jónk sjwiegt nog ummer.
‘Doe tswiefels. Doe wils zoeë jeer d’rhin, dat-s te bang bis ’t nit mieë tse vinge.’
Heë pakt de sjelp in de heng.
‘Ze jluit i mieng heng. ’t Enit hant vier vónge, zilverblauw. Noeëts zal ’t voetjoa. Koom, de sjelp lieët ós zukke.’
‘En… lieët ós vinge,’ fluustert d’r Astra-jónk.
’t Vingt aa tse winge. D’r wink roesjt durch ’t hoeëg jraas.
‘D’r winkt bloast um ós tse bejrusse,’ zeët d’r Ólf.
Ze drieëne ziech nog ee moal um. ’t Naes drieft e sjtuksje van de kant aaf. D’r Ólf ruucht. Tsezame lofe ze wieër.

Deel 28 – Wótsele

De Astra’s zitse nog ummer vas. De hoare zunt wótsele woeëde. Sjterke dikke wótsele die hön nog mieë vashaode.
‘Wievöal kieëre zal ’t nog duuster weëde,’ fluustert d’r Astra-extra, ‘vuurdat vier tek weëde.’
‘De bleer zunt nog nit aafjevalle,’ fluustert ’t Astra-leef tseruk.
Ze hant muite mit kalle. Nit alling umdat ze nit durve, dat d’r Röcheler hön huet, mar óch umdat de wótsele zoeë feste aatrekke. D’r Astra-aod zitst mit de oge tsouw, evver heë hat ’t jehoeëd, wat ze zage.
‘Bleer kome en junt, mar tek blieve langer. Zoeë flot zunt vier nit voet.’
D’r Astra-jroeës probeert ziech tse sjtrekke, mar heë kan alling d’r kop beweëje.
‘Iech kan miech koom beweëje. Mieng bing en erm zint jans sjtief.’
‘Da zunt ’t al tek woeëde,’ zeët d’r Astra-kling jraad of e sjtikt.
D’r Astra-jroeës drieënt mit de oge um d’r klinge tse zieë.
‘Kroetwusj, klinge kroetwusj. Mieë zals te nit weëde,’ röchelt heë wus.
‘Doa vingt e miech óch al aa tse röchele. Doe bis jraad zoeëjet wie d’r Röcheler.’
D’r Astra-extra bemuit ziech d’r mit.
‘Is dat al wat uur teëjenee kant zage? Da kan ’t jezich besser óch al sjtief weëde. Da hod uur winniegstens de moel en weëde jing jekke dinger mieë jezaad.’
‘Extra,’ fluustert ’t leef werm, ‘zoeë hant die ummer teëjenee jekald. Ze wisse nit besser. Doabij, weë zeët dat ós jezich sjtief weëd.’
‘Vier weëde doch inne sjtroech. Dat hat d’r Röcheler jezaad.’
‘Zoeëwied is ’t nog nit.’
D’r Astra-aod sjprikt ’t Astra-leef noa.
‘Zoeëwied is ’t nog nit.’
Heë waad effe en jeet da wieër.
‘Zoeëlang inne Astra vrij rónk leuft, zunt vier nog jinne sjtroech.’
‘Vrij rónk leuft?’
‘Joa Astra-extra, vrij rónk leuft. D’r Astra-jónk is nog nit jevange.’
Va wustiegheet zevert d’r lange.
‘Meens te dat deë nog kunt.’
‘Deë hat ós i sjtich jelosse, deë jónge knuppel,’ zeët d’r klinge d’rhinger.
‘Sjwieg,’ zeët ’t Astra-leef joenkend, ‘sjwieg, sjwieg. Mós iech ’t nog ins zage? Sjwieg.’
‘Zoeë hant ze doch ummer jekald, zaats te jraad,’ zeët d’r Astra-extra.
D’r Astra-aod maat de oge óp.
‘D’r Astra-jónk is jet angesj, zicher vuur ’t Astra-leef. Jet wat diech felt, wilts te bij diech han.’
D’r klinge vingt jemeen aa tse laache.
‘Meens te, dem hat ós jefeld.’
D’r jroeëse laacht eëve jemeen mit.
‘Deë is ós al lang verjaese.’
‘Inne Astra,’ zeët d’r extra, ‘kan nit oane angere Astra’s.’
‘Klinge huur hem, jraad of vier de intsiegste Astra’s zunt.’
‘Jroeëse, deë hat allang ing anger Astra-leef vónge.’
D’r Astra-aod bloast ins.
‘Iech huur jet, doa kunt jet va wieds kótterbij. Iech jeleuf…’
Wieër kunt e nit. De wótsele trekke werm heller aa. Ze kanne alling nog mar bloaze. De oge van ’t Astra-leef weëde jroeëser. ’t Ziet tswai fiejoeëre kótterbij kome. Lanksaam ziet ’t wat ’t al vólt. D’r Astra-jónk. ’t Wil ’t oeskeëke, mar de sjtim hat jing kraf mieë. De wótsele trekke nog heller. ’t Nimt hön de lóf voet. Noen zalle ze hoots weëde.

Deel 29 – ’t Lit

De tswai sjtunt bij d’r boom en zient de Astra’s nit.
‘Kiek Ólf, dat is noen d’r boom. Hei-ónger zose vier, sjun tsezame in inne krink.’
‘Mar iech zien noen jinne.’
D’r Astra-jónk kiekt um ziech erum. Da ziet e de wótsele.
‘Iech zouw bauw zage…’
Lanksaam leuft e d’rhin.
‘Iech zouw bauw zage… ’t Is woar, Ólf. Koom ins kieke. Hei zint ze!’
D’r Ólf leuft hinger hem aa.
‘Wat dunt die doa? Zunt die jevange?’
D’r Astra-jónk vilt óp de kneie en bloast.
‘Astra!’
De Astra’s kanne mit muite de oge óphaode. D’r Astra-jónk trukt an de wótsele. D’r Ólf hulpt hem. Tsezame trekke ze an de wótsel die uvver de brós van de Astra’s leuft. Die jeet jet losser zitse. Ze kanne werm oam hoale. Mar kalle jeet nog nit. Ze kanne nit mieë wie röchele. De tswai blieve an de wótsel trekke. Tsezame zunt ze zoeë sjterk, dat ze de  wótsel los krient. Doadurch kanne de Astra’s werm jet zage.
‘Astra-jónk,’ klinkt ’t wie oes inne mónk.
En dan nog eemoal, mar noen fluusterend durch ’t Astra-leef: ‘Astra-jónk.’
D’r Astra-jónk jeet kót bij ‘m en bloast. ’t Astra-leef kriet troane in de oge. Heë jeet nog kótterbij. Zoeë kótbij dat de lippe ziech aarake.
‘Has te dat jezieë, jroeëse, dat is jet angesj wie bloaze,’ zeët d’r Astra-kling.
‘Zal iech dat bij diech doeë?’
‘Went-s te dat mar lieëts. Doe bis al vöal tse lang tse kótbij miech. ’t Weëd de huekste tsiet, dat vier los kome. Hoa jónk huur ins óp en roep de wótsel wieër los.’
Mar hinger hön beweëgt ziech d’r sjtroech. D’r Röcheler kunt ónger d’r sjtroech oes. Ze hant ’t nit jemerkt.
‘Wat is dat hei vuur inne krach,’ röchelt heë. ‘Iech zien ’t ,nog zoeë inne. En deë angere, wat is dat. Deë hat sjpitse oere.’
Heë trukt ziech e hoar oes en sjliecht kótterbij. Mit inne sjrai duit heë ze va hinge óppen eëd en bingt ze vas. De Astra’s keëke va sjrik. D’r Röcheler sjpringt rónk.
‘Kiekt uur noen mar allenäu ins jód. Kiekt noa d’r sjtroech.’
De bleer van d’r sjtroech bejinne aaf tse valle. D’r Röcheler sjnoeft en röchelt. Heë sjpringt noa d’r sjtroech en raaft e paar bleer óp.
‘Noen jeet ’t passere. Iech zal ze uuch in d’r mónk duie. Nui sjtruuch, nui böltjer vuur miech.’
D’r Ólf hat nog ing hank vrij um in de taesj tse kome. Mit muite holt e de sjelp oes de taesj en kan ‘m jraad bij d’r mónk krieje. Óp ’t moment dat d’r Röcheler mit bleer in de heng tseruk kunt, bloast d’r Ólf kaihel. D’r Röcheler vilt va sjrek óppen eëd en sjnapt ziech de oere vas. Óch de angere Astra’s sjrekke. Lang kan d’r Ólf evver nit bloaze.
D’r Röcheler sjpringt werm óp.
‘Nog ing kieër,’ ruft d’r Astra-jónk.
‘’t Deed zoeng pieng,’ kuumt d’r Ólf.
D’r Astra-jónk ziet d’r Röcheler kótterbij kome.
‘Häue vier nog mar ing sjelp.’
‘Hinge bij d’r boom,’ ruft d’r Astra-extra.
Vlak vuurdat d’r Röcheler bij hön is, pakt d’r Astra-jónk de sjelp en bloast. Werm vilt d’r Röcheler óppen eëd. D’r Ólf keëkt ’t oes. D’r Astra-jónk sjravelt ziech reët en sjleeft d’r Ólf uvver de eëd mit.
‘Woa likt de sjelp? Iech zien nuuks.’
‘Misjien ligke jet bleer dróp,’ ruft d’r Astra-extra.
Mit tswai heng zukt e tusje de bleer. D’r Röcheler kunt de tswai hingernoa.
‘Iech han ’m,’ ruft d’r Astra-jónk.
Heë jieët de sjelp an d’r Ólf. Deë duit de sjelp óp e oer en ’t anger oer óppen eëd. Noen
vingt d’r Astra-jónk werm aa tse bloaze. D’r Röcheler vilt en keëkt. Óch d’r Astra-jónk hat pieng an de oere, mar heë jeet durch. Zoeë kótbij ’t Astra-leef kriet e nog mieë kraf. De hoare van d’r Röcheler valle aaf. Heë wilt noa zieng höal kroefe, mar d’r Astra-jónk jeet hinger ‘m aa. Noen vingt d’r Röcheler aa tse sjneure. D’r Astra bliet bloaze bis heë nit mieë tse zieë is. Da kunt e tseruk. De Astra’s zitse mit de heng óp de oere. De wótsele zunt aafjevalle. Heë jeet bij hön zitse en holt de heng bij ’t Astra-leef van de oere. Óch d’r Ólf kunt kótterbij.
‘Dat is d’r Ólf,’ zeët d’r Astra-jónk. ‘En Ólf dat zunt de Astra’s.’
‘’t Astra-leef ken iech al,’ laacht d’r Ólf.
’t Astra-leef kiekt d’r Astra-jónk aa. Deë trukt e bis-je laachend de sjouwere óp.
‘Wie iech koam, woat-s te al voet,’ zeët d’r Astra-extra.
‘Doe has óch ing sjelp vónge?’
‘Joa en ing sjun fiejoeër jezieë. D’r Ólf en iech zunt bij heur jeweë. ’t Enit, zilverblauw.’
Da kiekt e ’t Astra-leef aa.
‘Zilverblauw wie de oge van ’t Astra-leef.’
D’r Ólf lekt ing hank óp de sjouwer van d’r Astra-jónk en ruucht.
‘Doe has reët, zilverblauw wie de oge van ’t Astra-leef.’
D’r Astra-aod jeet sjtoa en sjpreit de erm.
‘Uur hat ’t lit vónge. Woa vier óch zunt, ’t zal reët boave ós zieë.’
’t Astra-leef jieët d’r Astra-jónk e muulsje. De angere Astra’s bloaze. D’r Ólf ruucht. D’r Astra-jroeës en kling dunt ‘m noa.
‘Iech jon noa de anger Ólfe,’ zeët d’r Ólf. ‘Woa vier óch zunt, ’t lit is bij ós.’
D’r Ólf ruucht nog ins en jeet voet. De Astra’s winke en bloaze.